Już wiedzą, skąd przyleciała 3I/ATLAS. Jest starsza niż Układ Słoneczny?!
Zaledwie kilka dni po jego odkryciu 1 lipca 2025 roku, astronomowie z Uniwersytetu Oksfordzkiego ogłosili przełomowe ustalenia dotyczące trzeciego znanego obiektu międzygwiezdnego w Układzie Słonecznym. Kometa 3I/ATLAS przybyła z jednego z najbardziej tajemniczych obszarów naszej galaktyki, tzw. grubego dysku Drogi Mlecznej.
Droga Mleczna składa się z dwóch głównych warstw - cienkiego dysku, gdzie znajduje się większość gwiazd (w tym Słońce) oraz znacznie starszego tzw. grubego dysku, gdzie znajduje się zaledwie 10-15 proc. wszystkich gwiazd, z których większość liczy sobie jednak ponad 10 miliardów lat! To właśnie z tego starożytnego regionu zdaniem badaczy, którzy opublikowali swoje wnioski w czasopiśmie naukowym arXiv.org, pochodzi kometa 3I/ATLAS.
Kometa inna niż wszystkie
To dopiero trzeci w historii przypadek wykrycia obiektu międzygwiazdowego, dotychczas astronomowie potwierdzili tylko dwie takie wizyty, tj. w 2017 roku zidentyfikowali mały obiekt, który nazwali 1I/ʻOumuamua, a w 2019 roku kolejny - 2I/Borisow. 3I/ATLAS nie tylko podróżuje inną drogą, ale również wygląda inaczej - jej jądro ma lekko niebieskawy odcień, podczas gdy otaczająca je koma (chmura gazów i pyłu) jest wyraźnie czerwonawa - nietypowe zestawienie w porównaniu z klasycznymi kometami z naszego systemu planetarnego. Co więcej, jej rozmiar - średnica szacowana na 10 do 20 kilometrów - sugeruje, że może być największym z tych obiektów.
Dlaczego warto śledzić 3I/ATLAS?
Nowe badania jednoznacznie odrzucają hipotezę, że wszystkie trzy znane obiekty międzygwiezdne (1I/ʻOumuamua, 2I/Borisov i 3I/ATLAS) mogły pochodzić z tego samego systemu gwiezdnego czy gromady. To odkrycie stanowi silny argument za tym, że obiekty międzygwiezdne to potencjalnie niezwykle różnorodne próbki materii z odległych regionów naszej galaktyki.
Wykluczamy możliwość, że 3I/ATLAS pochodzi z tej samej gwiazdy lub klastra co 1I czy 2I. Jednak jego prędkość wskazuje na pochodzenie z grubego dysku Drogi Mlecznej - to pierwszy zaobserwowany obiekt międzygwiezdny z tej populacji
Zespół badawczy wykorzystał tzw. model populacji międzygwiezdnych Ōtautahi-Oxford, który łączy dane z satelity Gaia z modelami chemii galaktycznej, by odtworzyć prawdopodobne pochodzenie obiektów z innych systemów. Dalsze obserwacje 3I/ATLAS mają pomóc w testowaniu założeń tego modelu i dostarczyć nowych danych na temat formowania się planetozymali - pierwotnych "zalążków" planet - w różnych środowiskach galaktycznych.
