Ile lat ma Księżyc? Odpowiedź dały znaleziska z misji Apollo
Księżyc, nasz naturalny satelita, od miliardów lat towarzyszy Ziemi. Choć wydawało się, że wiemy o nim całkiem sporo, najnowsze badania sugerują, że jego historia może być jeszcze bardziej złożona, niż przypuszczano. Jak bardzo? Odpowiedź kryje się w kryształach znalezionych na jego powierzchni podczas misji Apollo.
Według jednej z najpopularniejszych teorii Księżyc powstał w wyniku zderzenia młodej Ziemi z protoplanetą wielkości Marsa. Uderzenie wyrzuciło w przestrzeń kosmiczną materiał, który stopniowo uformował Księżyc. Proces ten miał miejsce około 4,5 miliarda lat temu. Nowo powstały Księżyc był początkowo bardzo blisko Ziemi, znajdując się na orbicie porównywalnej do obecnych satelitów telewizyjnych. Ta bliskość powodowała ogromne pływy na naszej młodej, wciąż rozgrzanej planecie.
Jednakże nie wszystko w tej teorii jest jasne. Najstarsze skały księżycowe, przywiezione przez misje Apollo, wskazują na wiek około 4,35 miliarda lat. Czy to oznacza, że Księżyc jest młodszy, niż zakładano? Nie do końca. Naukowcy sugerują, że wiek tych skał może odzwierciedlać inne wydarzenie – nie jego powstanie, lecz późniejsze przetopienie powierzchni Księżyca.
Przetopienie powierzchni na ogromną skalę
Analizy kryształów cyrkonu, pozyskanych z powierzchni Księżyca, wskazują, że około 4,35 miliarda lat temu doszło do wydarzenia, które spowodowało szeroko zakrojone przetopienie powierzchni Srebrnego Globu. Niektóre kryształy, które przetrwały ten proces, zachowały jednak „oryginalną” informację o wieku Księżyca. Na podstawie tych danych naukowcy uznali, że Księżyc powstał wcześniej, nawet około 4,51 miliarda lat temu, zanim doszło do gigantycznego przetopienia.
Co mogło być przyczyną tego nietypowego zjawiska? W artykule opublikowanym w „Nature” naukowcy wykluczyli wpływ kolizji jako głównego winowajcy. Zamiast tego, wskazują na siły grawitacyjne Ziemi i Słońca. Tzw. ogrzewanie pływowe, podobne do tego, jakie obserwuje się na księżycu Jowisza – Io, mogło powodować rozciąganie i ściskanie skał księżycowych, generując przy tym ogromne ilości ciepła.
Zegar w skałach
Skały zawierają radioaktywne pierwiastki, które działają jak naturalne zegary, pozwalając naukowcom określić ich wiek. Intensywne rozgrzanie najpewniej jednak je „zresetowało” i te „wystartowały” na nowo w momencie, gdy powierzchnia Księżyca ponownie ostygła. Tłumaczy to, dlaczego tak wiele skał księżycowych wydaje się mieć podobny wiek wynoszący około 4,35 miliarda lat.
Badania nad wiekiem i ewolucją Księżyca wciąż trwają. W czerwcu 2024 roku chińska misja Chang’e 6 dostarczyła próbki z ciemnej strony Księżyca. Jeśli skały te również wskażą wiek około 4,35 miliarda lat, potwierdzi to hipotezę o przetopieniu pływowym. Jeśli jednak wiek będzie znacznie starszy, naukowcy będą musieli zrewidować swoje teorie.
***
Bądź na bieżąco i zostań jednym z 88 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!
