Jeziora poruszane wiatrem? Curiosity znalazł dowód na Marsie

Chociaż w ostatnich miesiącach częściej słyszymy o osiągnięciach łazika Perseverance, który jest młodszą i nieco udoskonaloną wersją Curiosity, ten ostatni wciąż ma się świetnie. Jak poinformowała NASA w ubiegłym tygodniu, a konkretniej 16 stycznia 2025 r., Curiosity jest na Marsie 4546 dni, czyli 12 lat i 163 dni, a przed nim jeszcze wiele kolejnych. A dziś dowiadujemy się o jego nowym interesującym odkryciu, czyli dowodzie na obecność wolnych od lodu starożytnych stawów i jezior.

Mowa o pofałdowaniach powierzchni, podobnych do tych widocznych na piaszczystych dnach ziemskich jezior czy plażach gdzie woda napędzana wiatrem przepływa przez płycizny. Nieuchronnym wnioskiem jest więc fakt, że woda na Marsie musiała być kiedyś wystawiona na działanie czynników atmosferycznych, zamiast być pokryta lodem. A przynajmniej tak sugerują naukowcy z Caltech, John Grotzinger, Harold Brown i Michael Lamb, w niedawno opublikowanym artykule w czasopiśmie Science Advances.

Odkryli oni w sumie dwa zestawy takich starożytnych zmarszczek zachowanych w skale na powierzchni w kraterze Gale, przekonując, że są one najsilniejszym dowodem na istnienie ciekłej wody w historii Czerwonej Planety. Analiza skał i pofałdowania sugeruje zaś, że powstały one 3,7 miliarda lat temu - uważa się, że atmosfera i klimat Marsa musiały być wówczas znacznie cieplejsze i gęstsze niż obecnie, na tyle gęste, aby utrzymać wodę w stanie ciekłym na otwartej przestrzeni.

Zespół stworzył modele komputerowe na podstawie odkrytych zmarszczek, aby oszacować rozmiar zbiornika wodnego. Wysokość zmarszczek wynosząca 6 mm oraz odległości między nimi od 4 do 5 cm sugerują, że jezioro było płytkie, prawdopodobnie miało mniej niż 2 metry głębokości. Co ciekawe, zaobserwowane grupy zmarszczek pochodzą z różnych okresów, co wskazuje, że ciepła, gęsta atmosfera występowała wielokrotnie lub trwała przez dłuższy czas. Warto tu dodać, że tego typu pofałdowania na powierzchni Marsa jako pierwszy zaobserwował łazik Opportunity, ale charakter zbiorników wodnych pozostawał wówczas niejasny.

Mars to czwarta planeta w naszym Układzie Słonecznym, która znana jest z intensywnie czerwonej barwy, spowodowanej tlenkiem żelaza w materiale powierzchniowym. Klasyfikowany jako planeta skalista, pod wieloma względami przypomina Ziemię - ma doliny, wulkany, a nawet ślady wyschniętych koryt rzek. Jednak na tym obecne podobieństwa się kończą, bo Czerwona Planeta Mars ma czapy polarne głównie z suchego lodu, atmosferę niemożliwą do oddychania i zimną, suchą powierzchnię.

Planeta ta od zawsze nas jednak fascynowała, najpierw ze względu na mglistą nadzieję na istnienie inteligencji pozaziemskiej, a ostatnio ze względu na możliwość, że kiedyś mogła być zamieszkiwalna. Dlatego też głównym celem misji łazika Curiosity jest badanie klimatu i geologii Marsa oraz ocena, czy warunki mogły w przeszłości sprzyjać istnieniu prymitywnego życia. W tym celu łazik został wyposażony w szeroką gamę instrumentów, od wiertła do zbierania próbek gleby, po kamery i narzędzia do analizy próbek atmosferycznych.