Bądź zdrów i... idź wcześnie na emeryturę

Przejście na emeryturę jest jedną z najważniejszych zmian w życiu człowieka, wpływającą na jego codzienną aktywność, relacje towarzyskie oraz dochody. Panuje też powszechne przekonanie, że emerytura może mieć istotne konsekwencje zdrowotne. Jednak, dotychczasowe badania naukowe nie dostarczyły jednoznacznych dowodów na ten temat. Niektóre sugerowały, że emerytura wpływa korzystnie na stan zdrowia, przynajmniej w niektórych grupach zawodowych, inne dowodziły, że jej skutki są negatywne, a jeszcze inne, że praktycznie ich nie ma.

Wyjaśnienie tego problemu jest o tyle istotne, że w większości rozwiniętych krajów obserwuje się ostatnio trend do podwyższania wieku emerytalnego.

Naukowcy ze Szwecji, Finlandii, Niemiec, Francji i Wielkiej Brytanii przez 15 lat śledzili stan zdrowia ponad 14 tys. francuskich pracowników państwowego koncernu energetyczno-gazowego. Zbierali w tym czasie dane na temat zmęczenia, depresji oraz chorób przewlekłych, w tym chorób układu krążenia, chorób oddechowych i cukrzycy. Aby oddzielić wpływ emerytury na zdrowie od - naturalnego w starszym wieku - wzrostu częstości występowania chorób przewlekłych obserwacje prowadzono w ciągu 7 lat przed emeryturą, w roku przejścia na nią i w ciągu 7 następnych lat.

Wszyscy badani przeszli na emeryturę ustawowo, a średnia wieku, w którym to zrobili wyniosła ok. 55 lat. Ma to związek z tym, że we Francji na emeryturę idzie się - zależnie od zawodu - między 55 a 60 rokiem życia, a niektóre osoby, jak pracownicy sektora publicznego, mogą to zrobić o 3-5 lat wcześniej nie tracąc na wysokości świadczenia. Kobiety z trójką lub większą liczbą dzieci mogą otrzymać emeryturę już po 15 latach pracy.

Do badań zaklasyfikowano tylko te osoby, które nie przeszły na emeryturę ze względów zdrowotnych. W analizie uwzględniono ich płeć, wiek i stan cywilny.

Okazało się, że ryzyko pojawienia się schorzeń przewlekłych wzrastało z wiekiem, ale przejście na emeryturę nie było okresem przełomowym i nie wpłynęło istotnie na ich występowanie. Emerytura była natomiast związana ze znaczną redukcją uczucia zmęczenia psychicznego - o 81 proc. w rok po przejściu na nią, fizycznego - o 77 proc. oraz objawów depresji - o 40 proc. Największą redukcję zmęczenia fizycznego i psychicznego stwierdzono wśród osób, które miały przynajmniej jedną przewlekłą chorobę, zwłaszcza chorobę wieńcową serca, przebyty udar lub chorobę układu oddechowego.

Według naukowców, najnowsza praca wskazuje, że emerytura wiąże się z ogólną poprawą samopoczucia i co ważne nie zwiększa ryzyka chorób przewlekłych. W dłuższej perspektywie, spadek zmęczenia powinien mieć wręcz pozytywny wpływ na stan zdrowia emerytów i obniżać częstość występowania wielu schorzeń, uważają naukowcy. Z dotychczasowych badań wynika bowiem, że zmęczenie może przyczyniać się do wzrostu ryzyka chorób serca i zgonu.

Badacze zaznaczają zarazem, że ich obserwacje mogą nie odnosić się do społeczeństw, w których na emeryturę przechodzi się w późniejszym wieku.