Czy kilka „podstawowych wspomnień” jest w stanie nas ukształtować?

Wiesz, jakie są Twoje „podstawowe wspomnienia”? Czy zaledwie kilka zdarzeń z przeszłości faktycznie może ukształtować nas do takiej formy, którą widzimy obecnie? Nauka o pamięci ma odpowiedź.

Wspomnienia nas kształtują, to jest oczywiste. Które wspomnienia mają na nas wpływ?
Wspomnienia nas kształtują, to jest oczywiste. Które wspomnienia mają na nas wpływ?123RF/PICSEL

Pojęcie "pamięć podstawowa", "pamięć rdzenia", czy "rdzenne wspomnienia" pojawiło się w popkulturze kilka lat temu. Chodzi o to, że człowiek kształtowany jest przez zaledwie pięć (czasami trochę więcej) najważniejszych zdarzeń/wspomnień. Te kilka wydarzeń z przeszłości mają tak silny wpływ, że rzutują na nasze obecne zachowanie, czy osobowość. Jednakże nauka o pamięci przedstawia to zagadnienie nieco inaczej.

Nauka o pamięci kontra podstawowe wspomnienia

Wspomnienia o naszym życiu i o nas przechowywane są w pamięci długotrwałej - jest to olbrzymi serwer, dzięki któremu możemy zapisywać to, czego doświadczyliśmy przez całe życie. W różnych sytuacjach przywołujemy różne wspomnienia, które mają nam pomóc np. w podjęciu decyzji, zatem bazując jedynie na pięciu głównych wspomnieniach, nie moglibyśmy "normalnie" funkcjonować.

Według zasad nauki o pamięci, pojedyncze wspomnienia nie kierują naszą osobowością. Jak podają m.in. psychologowie, nasza pamięć autobiograficzna (wspomnienia dotyczące nas) dzieli się na co najmniej trzy kluczowe funkcje. Dzięki naszym nabytym doświadczeniom wiemy, kim jesteśmy - jest to funkcja samodzielności (jaźni). Z kolei nawiązywanie kontaktów towarzyskich i tworzenie więzi z innymi ludźmi, powstaje z działania funkcji społecznej, czyli z opowiadania naszych historii/wspomnień.

Na końcu jest funkcja dyrektywy, która odpowiedzialna jest za rozwiązywanie obecnych problemów, bazując na zdarzeniach z przeszłości. Jednakże nie wyklucza to tego, że kilka wspomnień może być szczególnie dla nas ważnych pod różnym kątem, czy emocjonalnym, czy praktycznym. Podstawowe cechy naszej osobowości są względnie stabilne, zatem pojedyncze wspomnienia potencjalnie nie są w stanie nas "diametralnie" zmienić (nie uwzględniając traumatycznych wydarzeń).

Wspomnienia mają wpływ na naszą przyszłość

Jak podają zasady nauki o pamięci, najważniejsze wspomnienia autobiograficzne nie zawsze pochodzą z okresu dzieciństwa. Trzeba przyznać, że nasze wspomnienia z wczesnych lat są z reguły słabo zarysowane. Najwcześniejsze przywoływane wydarzenia pochodzą zazwyczaj z trzeciego lub czwartego roku życia. Zdecydowanie więcej wspomnień posiadamy z okresu szkoły podstawowej.

Jednakże większość naszych najbardziej istotnych wspomnień ma tendencję do skupiania się we wczesnej dorosłości - znane jest to jako tzw. guz wspomnień. Jest to tendencja osób powyżej czterdziestki do lepszego zachowania wspomnień (wydarzeń), które miały miejsce w okresie dojrzewania i wczesnej dorosłości (16 - 25 lat). Według ustaleń lekarzy wspomnienia z tego okresu są "łatwo dostępne", ponieważ są związane z własną tożsamością. Cały ogół tych wspomnień znacząco przyczynia się do kształtowania naszych postaw, celów życiowych, czy przekonań.

Lepiej pamiętamy wydarzenia emocjonalne niż te neutralne. Nie da się przewidzieć, które wydarzenia z naszej przeszłości sobie przypomnimy, a o czym zapomnimy. Różne wspomnienia mogą mieć odmienne znaczenie na kolejnych etapach naszego życia. W przypadku szczególnie ważnych dla nas wydarzeń prawdopodobne jest, że w późniejszych latach zapomnimy o szczegółach, które uważaliśmy za istotne w tamtym czasie.

Jakie są podstawowe wspomnienia?

"Podstawowe wspomnienia" często są tylko migawkami z naszego życia. Każde wydarzenie z przeszłości przechowywane w naszej głowie jest podatne na zmiany, zapominanie, czy na wkradnięcie się błędów do szczegółów, nawet gdy odnosi się ono do ważnego momentu w naszym życiu. Zmiany w naszych wspomnieniach wynikają ze sposobu działania pamięci. Kiedy próbujemy sobie coś przypomnieć, wówczas tworzymy pewną rekonstrukcję, nie wszystko sobie przypomnimy, a luki zastępowane są innymi fragmentami. Zawsze, gdy przywołujemy wspomnienie, możemy je zmienić, "ulepszyć" dodając nowe emocje lub zagadnienia. Pamięć rekonstrukcyjna często też pozwala na wprowadzenie nowych negatywnych emocji.

Trend "pamięci podstawowej" pokazuje, jak cenne są nasze wspomnienia i ile mogą wnieść w nasze obecne życie.

Masz sugestie, uwagi albo widzisz błąd?
Dołącz do nas