Dia de Muertos. Radosny Dzień Zmarłych w Meksyku
W pierwsze dni listopada mieszkańcy Meksyku obchodzą Święto Zmarłych znane jako Día de Muertos. Powszechnie kojarzy się z kolorowymi ołtarzami i radosnym wspominaniem bliskich, którzy odeszli.
No początku listopada w wielu krajach na świecie obchodzone są Uroczystość Wszystkich Świętych, a następnego dnia Dzień Zaduszny. W zależności od regionu obchody mogą się różnić. W Meksyku ten dzień jest świętem wyjątkowo radosnym i kolorowym, a znany jest jako Día de Muertos (lub el Día de los Muertos). Wywodzi się jeszcze z epoki prekulombijskiej i wiary, że dusze zmarłych nawiedzają żywych krewnych, którzy szykują im pięknie zdobione ołtarze i ofiarowują dary.
Jak prekolumbijski zwyczaj stał się katolickim zwyczajem?
Dawniej mieszkańcy tych terenów na początku sierpnia obchodzili festiwal bogini Mictecacíhuatl, znanej jako "Królowa Śmierci". Obchody skupiały się, podobnie jak dziś, na oddawaniu czci dzieci i innych bliskich, którzy odeszli.
W XVI wieku, gdy konkwistadorzy z Hiszpanii przybyli na te tereny, byli oburzeni pogańskimi praktykami kulturowymi miejscowych ludów. Wprowadzając wiarę katolicką, przesunęli datę letniego festiwalu na początek listopada, według obowiązujących w hiszpańskim kalendarzu Zaduszek i poprzedzającej je Uroczystości Wszystkich Świętych. Europejskie obrządki połączono z tubylczymi, dając w ten sposób początek wyjątkowemu Dniu Zmarłych w Meksyku.
Obecnie, poza Meksykiem specyficzne obchody święta rozpowszechniły się również na Stany Zjednoczone oraz Amerykę Południową wraz z migracją Meksykanów.
Powaga i zaduma? Meksykanie wolą radość i muzykę
W meksykańskiej tradycji Dzień Zmarłych jest świętem radosnym, ponieważ wierzą oni, że zmarli nadal egzystują, a ich dusze naprowadzane przez płatki aksamitek odwiedzają świętujące rodziny.
Jednymi z najbardziej charakterystycznych elementów są kwiaty oraz ołtarze. Meksykanie, podobnie jak Polacy, sprzątają groby bliskich i dekorują je kwiatami, m.in. wieńcami z róż, czy słoneczników. Najważniejszymi kwiatami są jednak rodzime aksamitki, hodowane już przez prekolumbijskich Azteków, zwane Kwiatem Zmarłych (Flor de Muertos).
Według tradycji 1 listopada z wizytą powracają dusze dzieci, następnego dnia dorosłych, dlatego istotnym elementem są odwiedziny grobów. Jeśli jednak z jakiegoś powodu jest to niemożliwe (np. jego brak, przeprowadzka rodziny) przygotowuje się w domach ołtarze.
Podczas święta zmarłym składa się ofiary (ofrendas). Są to przeróżne potrawy, chleb czy szklanki z wodą. Dla dusz dorosłych zmarłych stawia się również butelki a alkoholem, w tym tequilą, cygara, a dla dzieci szykuje się zabawki. Na ołtarzu wszystkie umieszczane są przy portretach zmarłych, wokół których palą się również woskowe świece.
Portrety wskazują, czyja dusza ma nawiedzić w żywego w nocy i ustawiane są w najwyższej części ołtarza. Przed nią ustawia się lustro, aby zmarła widziała jedynie odbicie swoich bliskich, a oni widzieli wyłącznie zmarłego.
Znanymi elementami są również chleb zmarłych, który jest słodką odmianą wypieku w różnych kształtach, i cukrowe czaszki z wypisanymi na czole imionami zmarłych.
