Jak radzić sobie ze szkodliwym stresem?

Stres i trudne sytuacje towarzyszą nam praktycznie każdego dnia, a umiejętność radzenia sobie z tymi szkodliwymi czynnikami warunkuje stan zdrowia fizycznego i psychicznego. W ciągu życia każdy wypracowuje swoje strategie funkcjonowania i obrony przed stresem czy lękiem. Niektóre z nich świadczą o naszej dojrzałej tożsamości - inne, na skutek nadużywania, mogą prowadzić do chorób psychicznych. Prześledźmy zatem główne mechanizmy obronne.

Odwieczny pościg za życiowym autorytetem może okazać się mało owocny, jednak odnalezienie ideału wskazuje nam drogę, którą możemy podążać, aby stawać się lepszymi. Zbytnia identyfikacja może stać się mechanizmem obronnym, który odnosi się do podwyższania poczucia własnej wartości na skutek utożsamiania się z inną osobą czy też instytucją, często o wybitnej pozycji.

Każdy popełnia błędy, zarówno najbardziej doświadczony fachowiec w swojej dziedzinie, jak i dziecko dopiero co poznające świat. Sęk w tym, aby pozwolić sobie na drobne niepowodzenia i wyciągać z nich wnioski. Racjonalne i logiczne tłumaczenie celem usprawiedliwienia się przed samym sobą i innymi, może prowadzić do niemożliwości pogodzenia się z popełnionym błędem.

Z pewnością każdemu z nas zdarzyły się sytuacje, kiedy zapomnieliśmy o ważnym spotkaniu, wizycie u lekarza czy złożeniu życzeń z okazji czyjegoś święta. Niektóre z tych zdarzeń świadczyły o zwykłym roztargnieniu czy natłoku zajęć, jednak przyczyn wielu możemy upatrywać się w fakcie, iż sytuacje te wywoływały w nas lęk czy w pewnym sensie nam zagrażały, dlatego nasz organizm odmówił dostrzegania ich.

Dojrzałym mechanizmem obronnym jest sublimacja, która niezaspokojone pragnienia, także seksualne, zamienia na inną aktywność mającą charakter zastępczy, ale akceptowany społecznie. Zaczynamy wtedy angażować się w pracę, sport lub np. działalność charytatywną.

Niemożliwość osiągnięcia wyznaczonego celu dostarcza nam wielu frustracji. Skoro nie możemy dostać wymarzonej pracy, zauroczyć interesującego nas mężczyznę bądź kupić drogich butów, przenosimy nasze uczucia. Od tego momentu obiektem naszych zainteresowań staje się osoba, rzecz lub czynność będąca w zasięgu naszych możliwości - stanowiąca mniejszy stopień ryzyka, większą akceptację społeczną lub mniej nam zagrażająca.

Mimo, że mechanizmy obronne bronią nas przed przykrymi odczuciami i lękiem, mogą mieć negatywne konsekwencje. Ich duża użyteczność, w zasadzie polega na samooszukiwaniu, dlatego ich nadużywanie wiąże się z większym bilansem strat niż zysków. Unikanie, kamuflowanie i logiczne tłumaczenie pochłania wiele czasu i energii, odbierając nam możliwość tworzenia satysfakcjonujących związków i efektywnego życia. Świadomość strategii, które preferujemy jest niezwykle istotna, a racjonalne ich dozowanie w znacznej mierze ułatwia życie i wprowadza zdrowy dystans.

Emilia Pogoda