Kurasz - uzbecka wersja judo
"Aby dotrzeć do celu w uczciwy sposób" - to motto, które przyświeca wszystkim trenującym kurash, sport narodowy w Uzbekistanie. Bardzo podobny jest do judo, z tą różnicą, że nie ma walki w parterze.
Najlepsi judocy z Uzbekistanu, jak np. wicemistrz olimpijski z Pekinu Abdullo Tangrijew (+100 kg), startują na zmianę w obu dyscyplinach. Rywalizacja odbywa się na macie, zawodnicy noszą w judogi. W judo stroje są białe i niebieskie, w kurashu - bardziej kolorowe. Bluzy na przykład w kolorach niebieskim i zielone, białe spodnie, do tego przepasani czerwonym pasem.
W kurashu dominują rzuty przez biodro, techniki nożne. Nie wolno natomiast chwytać rywala za nogi, nie ma również walk w "parterze". Pojedynki w obydwu sportach trwają po pięć minut, chyba, że któryś z rywalizujących wygra przed czasem - w judo przez ippon, w kuraszu - chałoł. Od słowa "kurash" rozpoczynają się wszystkie pojedynki, a w języku uzbeckim oznacza dosłownie "aby dotrzeć do celu w uczciwy sposób".
Uzbecy dominują w tym sporcie, a pierwsze mistrzostwa świata odbyły się w 1999 roku w Taszkencie. W imprezie występował reprezentant Polski, Sylwester Gaweł, który jednak nie odniósł sukcesów. Na podium różnych imprez w kuraszu stawał natomiast pochodzący z Oławy Paweł Malowaniec. W turniejach międzynarodowych brał udział też m.in. Jarosław Poździk.
W Uzbekistanie kurasz jest sportem narodowym od wielu pokoleń, w walkach uczestniczył z powodzeniem m.in. wicemistrz olimpijski z Atlanty w wadze 86 kg, a obecnie szef tamtejszej federacji judo Armen Bagdasarow. Turnieje rozgrywane są na stadionach piłkarskich, a ich przebieg śledzą tysiące kibiców. Najlepsi otrzymują nagrody finansowe, sporo wyższe, niż w judo.
"Za trzecie miejsce w turnieju w Termez, przy granicy z Afganistanem, otrzymałem 3 tysiące dolarów" - powiedział kilka lat temu w jednym z wywiadów Malowaniec (kiedyś w Uzbekistanie wygrał... samochód daewoo damas), któremu marzyło się nawet zorganizowanie MŚ w Oławie. Wówczas w półfinale przegrał z Brazylijczykiem Rafaelem da Silvą, dziś jedną z gwiazd światowego judo w kategorii +100 kg.
Kurash był podstawą wyszkolenia armii, która pod dowództwem Timura, bohatera narodowego Uzbekistanu, w XIV wieku podbiła połowę ówczesnego świata, nigdy nie doznając porażki. Wiele z elementów tego sportu zostało wykorzystanych przy tworzeniu rosyjskiego systemu walki sambo. Za twórcę nowoczesnego kurashu, tego, który jako pierwszy podjął się usystematyzowania technik i wprowadził jednolity regulamin sportowy, uznaje się Kamila Jusupowa, prezydenta światowej federacji.
