Wystarczą trzy czynniki, aby cywilizacja upadła. Brzmi znajomo?
Naukowcy, badając przyczyny upadku dynastii Qing, wyodrębnili trzy czynniki, które bezpośrednio wpływają na stabilizację państwa. Przyczyny upadku gospodarki znacznie bogatszej niż współczesne Chiny wydają się wstrząsająco znajome. Czy możemy być następni?
Co sprawia, że wielkie cywilizacje upadają?
Mówi się, że ci, którzy zapominają o historii, skazani są na jej powtarzanie. Kierując się tym przekonaniem, naukowcy postanowili zbadać, co spowodowało upadek dynastii Qing. Co doprowadziło do tego, że gospodarka niegdyś znacznie bogatsza niż współczesnych Chin upadła? Proponowane czynniki wydają się boleśnie znajome.
Jak mówią autorzy badania, zrozumienie przyczyn destabilizacji potężnych gospodarczo cywilizacji jest niezwykle istotne. Ucząc się na błędach poprzednich pokoleń, można wyciągnąć wnioski, które pozwolą uchronić współczesną cywilizację przed podobnym losem. Jak się okazuje, leżące u podstaw upadku dawnych cywilizacji mechanizmy, wydają się łudząco znajome.
Trzy czynniki wpływające na stabilność państwa
Zazwyczaj takie wydarzenia jak klęski głodu, powstania czy najazdy są główną przyczyną upadku cywilizacji. Jednak nie zawsze wypadki historyczne czy losowe wydarzenia o tym decydują. Naukowcy wyodrębnili trzy czynniki, które mają bezpośredni wpływ na destabilizację państwa, a co za tym idzie, na jego upadek.
Pierwszy czynnik to wzrost populacji. Podczas trwania dynastii Qing, w latach 1700-1840 odnotowano czterokrotny przyrost. Co za tym idzie, na każdą osobę zaczęło przypadać coraz mniej ziemi, a najbardziej dotknięci zostali rolnicy, którzy potrzebują dużych obszarów, by móc się utrzymać.
Drugi czynnik to zwiększona rywalizacja o elitarne stanowiska. Jeżeli następuje wzrost populacji, jednocześnie większa liczba osób zaczyna rywalizować o to samo stanowisko. Zaledwie kilka dostępnych stanowisk zostanie zasypane setkami kandydatów. Obecnie można to zaobserwować na rynku pracy, gdzie jeden wakat zasypywany jest setkami CV.
W przypadku dynastii Qing sytuacja stała się o tyle ponura, że przeobraziła się w kryzys wywołany przez grupę niezadowolonych aspirujących na elitarne stanowiska ludzi.
Wielkim kryzysem było powstanie Taiping, prawdopodobnie najkrwawsza wojna domowa w historii ludzkości. Dziesiątki milionów ludzi zginęło. Populacja dynastii Qing wzrosła czterokrotnie, a produktywność środowiska była po prostu niewystarczająca, aby wyżywić ludzi, ale co najważniejsze, mieli zbyt wielu aspirantów na elitarne stanowiska.
Pierwsze dwa czynniki doprowadziły do trzeciego, kluczowego, który doprowadził do upadku dynastii Qing. Mianowicie chodzi o rosnące koszty utrzymania państwa. W związku z wyczerpującymi się zasobami srebra czy opium, państwo znalazło się w chaosie finansowym.
Sięganie w głąb historii i badanie przyczyn destabilizacji danej cywilizacji bądź wydarzeń takich jak wojna czy recesja jest przydatne w epoce nowożytnej. Dzięki temu badacze mogą lepiej zrozumieć, jak takie wydarzenia destabilizują społeczeństwo, co pozwoli przewidzieć i ewentualnie zapobiec takim wydarzeniom w przyszłości.
Jednak biorąc pod uwagę fakt, że większość tych czynników rozciąga się w czasie, trudno jest je w porę zauważyć, i w efekcie skutecznie im przeciwdziałać.
