Dieta i suplementy mogą spowolnić pogorszenie i utratę wzroku związane z wiekiem

Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (zwane też AMD od angielskiej nazwy age-related macular degeneration) to najczęstsza przyczyna utraty wzroku. Choroba zaczyna się zwykle po 50. roku życia, a wśród osób w wieku 65 lat i starszych jej objawy ma już co piąty człowiek.

Choroba prowadzi do uszkodzenia siatkówki, w szczególności jej centrum - czyli plamki żółtej). Wywołuje to pogorszenie, ubytek, a nawet całkowitą utratę widzenia. Na AMD na całym świecie choruje niemal 200 milionów ludzi. Jest to (po zaćmie, jaskrze i wcześniactwie) czwarta najczęstsza przyczyna utraty wzroku.

Duże amerykańskie badania (prowadzone przez Narodowy Instytut Oka, część amerykańskich Narodowych Instytutów Zdrowia) wskazują, że można spowolnić lub powstrzymać rozwój tej groźnej - i nieuleczalnej - choroby.

Naukowcy przeanalizowali dane z dwóch dużych, trwających 10 lat badań nad skutecznością suplementów diety w zapobieganiu utraty wzroku. 

W badaniu AREDS, które rozpoczęło się jeszcze w 1998 roku, uczestnicy codziennie przez pięć lat przyjmowali:

• 500 mg witaminy C
• 400 jednostek międzynarodowych witaminy E
• 80 mg cynku
• 2 mg miedzi 
• oraz 15 mg beta karotenu. 

Trwające pięć lat badanie wykazało wtedy, że ich przyjmowanie spowalnia rozwój zwyrodnienia plamki żółtej. W 2006 roku rozpoczęto podobne badanie, AREDS 2. 

Wtedy wiadomo było już z innych naukowych prac, że beta karoten znacząco, bo aż dwukrotnie, zwiększa ryzyko raka płuc u palaczy. Postanowiono więc osobom palącym, które brały udział w badaniu, zamienić go na 10 mg luteiny i 2 mg zeaksantyny - inne związki z grupy karotenoidów, które nie zwiększają ryzyka wystąpienia raka płuc.

Badania te zakończyły się w 2011 i wykazały, że przyjmowanie suplementów z luteiną i zeaksantyną jest dużo skuteczniejsze. Zmniejsza ryzyko postępu AMD o około 26 proc. 

Po kolejnych pięciu latach (czyli w 2016 roku) zebrano dane o stanie zdrowia uczestników tamtego badania. Teraz badacze je przeanalizowali i opublikowali publikują w “JAMA Ophtalmology". 

Z analizy wynika, że beta karoten zwiększa ryzyko raka płuc u palaczy około dwukrotnie. Tego ryzyka nie zwiększają luteina i zeaksantyna, są za to o 20 proc. skuteczniejsze w zapobieganiu zawaansowanemu zwyrodnieniu plamki niż beta karoten.

“Wybór luteiny i zeaksantyny okazał się słuszny", mówi dr Emily Chew, główna autorka pracy.