Proteza bez łaski

Weterani przekonywali, że uchwalenie ustawy jest powinnością państwa wobec obywateli, którzy obowiązki w kontyngentach wykonują pod presją, w czasie toczących się walk albo tuż po zawarciu rozejmu, często narażeni są na ostrzały, wybuchy min czy agresję zwaśnionych stron. W 2008 roku starania o nowe zapisy prawa podjęło też Stowarzyszenie Rannych i Poszkodowanych w Misjach poza Granicami Kraju. Członkowie obu organizacji promowali zasadę, że szczególną opieką powinni być objęci ci, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu. Do 2009 roku władze kraju nie uwzględniały zgłaszanych postulatów. Tymczasem zaangażowanie (głównie żołnierzy) w operacjach ekspedycyjnych było duże, przybywało rannych i poszkodowanych, którzy z braku przepisów nie mogli liczyć na godziwą pomoc i rekompensaty od państwa.

Nowe prawo ustala materialne i honorowe świadczenia dla tych, którzy pełnili służbę poza granicami kraju, bez względu na to, czy są żołnierzami, pracownikami wojska, czy funkcjonariuszami podległymi ministrowi spraw wewnętrznych i administracji. Uczestników misji dzieli na dwie grupy - weteranów i weteranów poszkodowanych. Weteranami będą ci, którzy nie krócej niż przez 60 dni brali udział w ekspedycjach wojskowych, w kontyngentach policyjnych, Straży Granicznej lub Biura Ochrony Rządu oraz zespołach ratowniczych Państwowej Straży Pożarnej. Osoby te mogą liczyć na świadczenia o charakterze honorowym.

Projekt ustawy przewiduje między innymi, że poszkodowani będą mogli uzyskać pomoc finansową na naukę w szkole ponadgimnazjalnej, studia licencjackie lub magisterskie. Będą mieć pierwszeństwo zatrudnienia w jednostkach organizacyjnych podległych MON lub MSWiA na stanowiskach odpowiadających ich wykształceniu i sprawności. W projekcie przewidziano także stworzenie systemu zapomóg oraz pakietu ponadlimitowych świadczeń medycznych dla tych, których choroba lub inwalidztwo jest efektem udziału w misji. Wszyscy weterani oraz ich rodziny będą mieli także bezpłatny dostęp do opieki psychologicznej. Pogrzeb w kraju zmarłego poszkodowanego weterana ma się odbywać z wojskową lub policyjną asystą honorową.

Jeżeli wszystkie wymienione propozycje projektu uzyskają poparcie w parlamencie, 29 maja ustanowiony zostanie Dniem Weterana Działań poza Granicami Państwa. Projekt wprowadza także Wojskową Odznakę Honorową za Rany i Kontuzje, nawiązującą do tradycji międzywojennych. Odznaczenie, na wzór amerykańskiego Purpurowego Serca, będzie nadawał weteranom minister obrony. Warunki i tryb przyznawania odznaki oraz jej wzór szef resortu określi w drodze rozporządzenia.

Dom weterana zacznie formalnie funkcjonować, gdy nowa ustawa wejdzie w życie. Wtedy prace nad jego rozbudową nabiorą tempa. Już teraz, gdyby zaszła konieczność, dyrekcja 23 WSzUR, przy niedużych nakładach inwestycyjnych, jest w stanie prawie natychmiast otworzyć kolejny oddział z 20 łóżkami. W szpitalu prowadzone są prace projektowe nad połączeniem umożliwiającym swobodne przechodzenie z domu weterana do sąsiedniego obiektu, w którym planuje się przygotowanie kolejnych 50 miejsc. Po zakończeniu modernizacji w placówce będzie można jednorazowo przyjąć około 90 pacjentów.

Ustawa, jeśli wejdzie w życie, pozwoli przebywać pacjentom w lądeckim domu weterana minimum przez sześć miesięcy. Szczegółowe zasady pobytu, leczenia i rehabilitacji zostaną ustalone w przepisach wykonawczych.

Dom Weterana w Lądku-Zdroju będzie finansowany z budżetów MON i MSWiA, Narodowego Funduszu Zdrowia, ale nie wyklucza się darowizn czy dofinansowania z kont stowarzyszeń weteranów i dobrowolnymi datkami. W projekcie ustawy zapisano, że weterani będą ponosić częściową odpłatność za leczenie.

W obecnej fazie przygotowań dyrekcja 23 WSzUR gromadzi pieniądze i przeprowadza niezbędne inwestycje. Do Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia wysłała zapotrzebowanie na sfinansowanie dwóch ważnych przedsięwzięć: modernizacji trzech wind oraz wykonania łącznika między budynkami. Kosztorys opiewa na blisko 3 miliony złotych. Wydanie tych pieniędzy z budżetu MON nie zostało jeszcze zatwierdzone.

Nowe zapisy prawne spowodują, że za poświęcenie i trud ranni żołnierze, pracownicy czy funkcjonariusze nie będą wyrzucani na margines życia społecznego z powodu kalectwa. Ustawa da weteranom wiele innych przywilejów, między innymi prawo do noszenia umundurowania oraz oznak. Weterani poszkodowani zwolnieni ze służby wojskowej, którym w jej trakcie nie przysługiwało umundurowanie wyjściowe, uzyskają prawo do bezpłatnego jego otrzymania. Zapis ten wprowadzono głównie z myślą o byłych żołnierzach służby nadterminowej. Projekt ustawy przewiduje także dla weteranów prawo do zwrotu kosztów przejazdu w różnych sytuacjach.

Z dotychczasowych informacji wynika, że uchwaleniem ustawy zainteresowane są wszystkie partie mające reprezentacje w sejmie. Treść projektu zadowala także weteranów.

Bogusław Politowski

Bogdan Klich, minister obrony narodowej:

- Jestem optymistą i wierzę, że ustawa zostanie szybko uchwalona przez parlament i trafi do prezydenta. W ten sposób jeszcze w 2011 roku państwo polskie spełni obowiązek w stosunku do weteranów. To środowisko długo czekało na taką rekompensatę. Weterani mieli pełne prawo jej oczekiwać, ponieważ ktoś, kto nadstawiał głowę w czasie misji służących bezpieczeństwu kraju i w obronie jego interesów, słusznie oczekuje specjalnego traktowania.

Zdzisław Puzio, dyrektor 23 Wojskowego Szpitala Uzdrowiskowo-Rehabilitacyjnego:

- Cieszę się, że szpital, którym kieruję, został wyznaczony do pomocy polskim weteranom misji zagranicznych. W 23 WSzUR chcemy stworzyć dla żołnierzy i funkcjonariuszy placówkę mającą bardzo wysoki poziom medyczny i zaplecza socjalnego. Planujemy systematycznie poszerzać ofertę o nowe świadczenia z zakresu rehabilitacji i opieki długoterminowej. To miejsce będzie gwarantowało wysoką jakość usług dzięki wykwalifikowanej kadrze medycznej i dobremu specjalistycznemu wyposażeniu.

Śródtytuły pochodzą od redakcji portalu INTERIA.PL.