Sąsiad Polski czeka na F-35. Teraz leasinguje myśliwce
Po wielu miesiącach negocjacji Ministerstwo Obrony Republiki Czeskiej poinformowało o zgodzeniu się na warunki umowy przedłużenia leasingu szwedzkich myśliwców JAS-39 Gripen dla swoich sił powietrznych. Decyzja ta ma zachować ciągłość czeskiego lotnictwa bojowego w obliczu wyczekiwania na samoloty F-35.
Czesi coraz bliżej utrzymania myśliwców Gripen
3 czerwca 2025 r. czeskie Ministerstwo Obrony ogłosiło przyjęcie odnowionej oferty leasingu od Szwecji na dalszą eksploatację myśliwców Saab JAS-39 Gripen do 2035 roku. Propozycja kontraktu została zatwierdzona przez Kolegium Ministra Obrony i przekazana rządowi do zatwierdzenia i podpisania.
Czesi od 2005 roku leasingują od Szwecji 14 samolotów bojowych JAS-39C/D Gripen, które stanowią podstawowe myśliwce ich lotnictwa wojskowego. Trwająca, trzecia umowa, wygasa w 2027 roku, co oznaczałoby, że Republika Czeska zostałaby bez pełnoprawnych samolotów bojowych.
Obecnie bowiem oczekuje na dostawy 24 samolotów F-35, których pierwsze modele mają trafić do Czech w 2031 roku, a operacyjność osiągną w 2035. Stąd czeskie Ministerstwo Obrony od 2024 roku negocjowało przedłużenie umowy na dalszy leasing Gripenów. Początkowo jednak rozmowy miały nie iść w najlepszym kierunku i w czeskich mediach spekulowano, że nie uda się przedłużyć umowy i niebo nad Czechami będą musiały chronić samoloty sojuszników z NATO m.in. z Polski.
Wypożyczenie i modernizacja
Według najnowszego komunikatu czeskie Ministerstwo Obrony jednak doszło do porozumienia ze Szwedami. Wynegocjowane warunki stanowią około 25-procentową redukcję kosztów, w porównaniu do propozycji z 2024 roku.
W nowej umowie za równowartość około 550 mln dolarów uwzględniony jest leasing już 12 samolotów (10 jednomiejscowych JAS-39C i 2 dwumiejscowe JAS-39D). Generał Petr Čepelka, dowódca czeskich sił powietrznych, potwierdził, że zmniejszona wielkość floty nadal będzie spełniać krajowe wymagania w zakresie ochrony przestrzeni powietrznej i pozwoli na nieprzerwane szkolenie pilotów, którzy przejdą na F-35.
Obok samego leasingu samolotów w umowie uwzględniono także kontynuację ich modernizacji, trwającej od 2015 roku. Ulepszenia są wymagane ze względu na zbliżający się koniec cyklu życia maszyn. Wraz z nową umową są bardzo konieczne, gdyż według nich Gripeny w czeskich siłach powietrznych posłużą do swojej trzeciej dekady.
Co potrafią myśliwce Gripen?
JAS-39 Gripen to samolot wielozadaniowy, który ma szczególnie wyróżniać się manewrowością oraz zdolnościami walki na krótkim dystansie. Ponadto jest zaprojektowany do szybkiego i krótkiego startu oraz lądowania z pasa o długości do 500 metrów.
Wersje JAS-39C/D są dostosowane do operacji z innymi samolotami NATO. Czesi wykorzystywali je m.in. do misji NATO Air Policing nad państwami bałtyckimi czy Słowacją.
- Producent: Saab
- Długość: 14,9 m
- Rozpiętość skrzydeł: 8,4 m
- Wysokość: 4,5 m
- Maksymalna masa startowa: 14000 kg
- Napęd: silnik turboodrzutowy Volvo RM12
- Prędkość maksymalna: 2100 km/h
- Pułap: 15240 m
- Maksymalny zasięg lotu: 3200 km
- Uzbrojenie: 1x działo 27 mm Mauser BK-27 i 8x punktów podwieszeń na pociski przeciwlotnicze (IRIS-T, AIM-9, Meteor), pociski powietrze-ziemia (AGM-65 Maverick, Taurus KEPD 350), pociski przeciwokrętowe (RBS-15F) i bomby (GBU-12 Paveway II, Mark 82)
- Radar: PS-05/A
