CET, UTC, GMT. Jaka strefa czasowa jest w Polsce?
Oprac.: Marcin Szałaj
Czasu nie widać, jednak mało rzeczy wydaje nam się równie realne co jego upływ. Kiedyś wyznaczały go wschody i zachody słońca, potem były to nieubłaganie kręcące się w prawo wskazówki zegarów, a dziś najczęściej przypominaj nam o tym cyfry zmieniające się na ekranie telefonu czy smartwatcha. Mijający czas niesie za sobą wiele filozoficznych implikacji, jednak dziś zajmiemy się zdecydowanie bardziej "przyziemnymi" kłopotami – podziałem globu na strefy czasowe. Ile ich jest? Co oznaczają skróty UTC, GMT czy CET? W jakiej strefie czasowej leży Polska?
Spis treści:
Co to są strefy czasowe i ile ich jest?
Przez tysiąclecia nasz gatunek żył zgodnie z rytmem wyznaczanym przez wschody i zachody słońca. Ludzie zdawali sobie sprawę, że w odległych krainach dzień jest niejako "przesunięty", jednak w czasach, gdy najszybszym środkiem transportu był koń, nie miało to większego znaczenia.
Postępująca globalizacja i zjawisko "kurczenia się świata" sprawiło, że różnice wynikające z czasu słonecznego zaczęły być mocno uciążliwe. Prędzej czy później musiał pojawić się system, który co prawda nie zmienił ruchu obrotowego Ziemi, ale pozwolił ustandaryzować wynikające z niego różnice na poziomie globalnym.
Na pomysł wprowadzenia stref czasowych wpadł kanadyjski wynalazca, Sandford Fleming. Pomysł doczekał się implementacji całkiem szybko, bo po 6 latach (podział wprowadzono w 1884 roku). Pomysł był na tyle elegancki i prosty, że przetrwał do naszych czasów w praktycznie niezmienionej formie. Dzieli on kulę ziemską na 24 strefy, każda po 15 stopni szerokości. Po krótkich obliczeniach można zauważyć, że 1 stopień szerokości geograficznej odpowiada 4 minutom czasu słonecznego.
Więcej o założeniach i zasadności wprowadzenia stref czasowych przeczytasz w tym artykule.
UTC+1 czy UTC+2. Jaka strefa czasowa w Polsce?
Prawidłowa odpowiedź na to pytanie zmienia się co pół roku. Wynika to oczywiście z procedury zmiany czasu.
W okresie zimowym (od października do marca) w Polsce obowiązuje czas środkowoeuropejski standardowy (CET), oznaczany jako UTC+01:00. W okresie letnim (od marca do października) w naszym kraju stosuje się czas środkowoeuropejski letni (CEST), czyli UTC+02:00.
"Plusy" to ilość godzin, które w tym przypadku trzeba dodać do czasu GMT (Greenwich Mean Time). Jak pamiętamy z lekcji geografii Greenwich to park i dzielnica w Londynie, przez który przebiega południk zerowy. W tym miejscu trzeba też przypomnieć, że choć Polska zawsze znajduje się "po prawej" od południka i w oznaczeniach występuje "+", to 12 stref czasowych wyznaczonych "na lewo" opisuje się z użyciem "minusa".
CET, UTC i GMT w Polsce. O co chodzi z takimi oznaczeniami strefy czasowej?
Wbrew pozorom dokładne wyjaśnienie różnicy między różnymi skrótami służącymi do oznaczania stref czasowych nie jest prostym zadaniem. Na początku wypada krótko zarysować czym różnią się od siebie UTC i GMT, które często używane są wymiennie. Nic dziwnego, w praktyce "matematycznie" wszystko się zgadza, chodzi jednak o definicje pojęć, do których odnoszą się oba skróty.
- GMT to strefa czasowa. Czas może być wyświetlany zarówno w formacie 24-godzinnym (0 - 24), jak i 12-godzinnym (1 - 12 am/pm).
- UTC nie jest strefą czasową, ale standardem czasu, który jest podstawą czasu cywilnego i stref czasowych na całym świecie. Oznacza to, że żaden kraj ani terytorium oficjalnie nie używa UTC jako czasu lokalnego.
Jak mogliśmy zauważyć w poprzednim akapicie dwie strefy czasowe stosowane na terytorium Polski występują nie tylko w formie GMT +1/+2, ale również CEST i CET. Tutaj na szczęście łatwiej o klarowne wyjaśnienie: to po prostu skróty utworzone od angielskich nazw, które określają poszczególne strefy w bardziej naturalny sposób. CET to Central European Time, CEST to te same trzy słowa uzupełnione o "S", pod którym skrywa się summer (ang. lato).
Łatwo zauważyć, że nazwy zostały utworzone od określeń geograficznych, idąc dalej tym tropem dalej na prawo pojawiają się nazwy takie jak EET (Eastern European Time). Choć taka nomenklatura pojawia się najczęściej, to w różnych sytuacjach można też spotkać się z alternatywnymi nazwami. Przykładowo CEST może też występować jako:
- MEST – Middle European Summer Time;
- CEDT – Central European Daylight Saving Time;
- Bravo Time – od drugiej litery alfabetu fonetycznego NATO (alfa, bravo, charlie, delta, echo...).
Wszystkie oznaczają dokładnie to samo – strefę czasową GMT+2, w której obowiązuje standard czasowy określany jako UTC+02:00.
Czytaj także:
Zobacz też:
