Mężczyźni urodzeni latem są bardziej narażeni na depresję. Z czego to wynika?

Naukowcy do dziś nie wiedzą dokładnie, jaka jest przyczyna depresji. Jest to złożona choroba, na którą wpływ mogą mieć styl życia, nierównowaga hormonalna, zakłócenia w neuroprzekaźnictwie (w tym obalona hipoteza serotoninowa) czy zaburzenia mikrobioty jelitowej, ale też przeżycia wewnętrzne, takie jak traumy, frustracja, smutek, strata i zniekształcenia poznawcze.

Badanie źródła depresji przypomina oświetlanie go wąskimi strumieniami latarek z wielu różnych stron. Nie ujawnia to całego obrazu, jednak pozwala tworzyć teorie, które wzajemnie się dopełniają. Nowe światło na ten problem rzuca niedawne badanie, które wiąże ryzyko depresji z miesiącem urodzenia.

Choć za najbardziej depresyjne uchodzą miesiące zimowe lub jesienne, to paradoksalnie najbardziej zagrożeni depresją są mężczyźni, którzy urodzili się latem. Warto bowiem zaznaczyć, że badanie nie wykazało takiego związku ani w przypadku kobiet, ani zaburzeń lękowych. Nie chodzi też o "sezonową depresję" w kontekście pory roku jej występowania już u dorosłej osoby.

Naukowcy przebadali grupę 303 dorosłych osób w średnim wieku 26 lat, z czego 65% stanowiły kobiety, a 35% - mężczyźni. Sprawdzili oni ich objawy depresji (według skali PHQ-9) oraz lęku (skala GAD-7). Wśród uczestników zaburzenia psychiczne występowały powszechnie. 84% doświadczało objawów depresji, a 66% - objawów lękowych. Co udało się ustalić?

"Pora roku urodzenia nie została powiązana z objawami lękowymi. Jednak podczas gdy mężczyźni urodzeni latem mieli wyższe ryzyko rozwinięcia się objawów depresji, nie zaobserwowano takiego powiązania u kobiet" - wyjaśniają autorzy. Naukowcy stwierdzili też, że pora roku narodzin nie ma związku z objawami zaburzeń lękowych niezależnie od płci.

Poprzednie badanie ujawniło natomiast, że w przypadku kobiet objawy depresji były bardziej nasilone u tych, które urodziły się zimą i wiosną. Chodzi o wyższy wynik na skali PHQ-9, znanego także jako test na depresję. Patient Health Questionnaire-9 to narzędzie diagnostyczne, kwestionariusz służący do oceny skali objawów depresyjnych, umożliwiający rozpoznanie depresji.

Mężczyźni urodzeni w czerwcu, lipcu albo sierpniu doświadczali mocniejszych objawów depresji. Badacze odnotowali, że 78 mężczyzn urodzonych latem miało objawy minimalnej, łagodnej, umiarkowanej, umiarkowanie ciężkiej lub ciężkiej depresji. Miało je też 67 mężczyzn urodzonych zimą, 58 urodzonych latem i 68 urodzonych jesienią.

Samo badanie może nie być zbyt miarodajne i jego autorzy wyraźnie zaznaczają ograniczenia. Przeprowadzono je na dość wąskiej grupie 303 osób, młodych dorosłych studiujących na uniwersytecie. Ponadto nie wszyscy prawidłowo wypełnili kwestionariusz PHQ-9. Nie wiadomo zatem, czy ten wynik udałoby się powtórzyć, gdyby przeprowadzić badanie na większej grupie demograficznej. Nie powinniśmy więc tworzyć na jego podstawie powszechnie obowiązujących reguł.

Badanie mówi o związkach depresji i lęków z miesiącami narodzin w zależności od płci. Nie wiadomo jeszcze, z czego to wynika ani co jest powodem tych różnic. Spekuluje się jedynie, może chodzić o wpływ warunków atmosferycznych - w tym temperatury i ilości światła słonecznego - na matkę w ciąży oraz dziecko w pierwszych miesiącach życia, gdy kształtuje się jego system odpornościowy i inne układy.

Źródło: A. Kaur, M. Mokkonen, C. E. Velazquez, Investigating the association between season of birth and symptoms of depression and anxiety in adults, PLOS Mental Health (2025), https://doi.org/10.1371/journal.pmen.0000296