Człowiek kopie prądem. Jak radzić sobie z elektrostatycznością?
Agnieszka Boreczek
Zjawisko elektrostatycznego rażenia prądem to coś, z czym niemal każdy miał do czynienia przynajmniej kilka razy w swoim życiu. Znasz to? Chwytasz za klamkę drzwi, podajesz komuś rękę albo dotykasz metalowej powierzchni – i nagle czujesz nieprzyjemne ukłucie, jak "przechodził cię prąd". Dlaczego tak się dzieje? Skąd bierze się to zjawisko i jak można je ograniczyć?
Spis treści:
Co oznacza, jak człowiek kopie prądem?
Zjawisko „kopania prądem” to nic innego jak wyładowanie elektrostatyczne. Oznacza to, że na powierzchni ciała człowieka zgromadził się ładunek elektryczny, który przy kontakcie z innym obiektem o innym potencjale elektrycznym nagle się wyrównuje. To nagłe wyrównanie potencjałów generuje krótki impuls elektryczny, który odczuwamy jako ukłucie, a czasem nawet widzimy iskrę.
Przyczyną gromadzenia się ładunku elektrycznego na ciele jest tzw. elektryzacja przez tarcie. Występuje ona, gdy dwie różne powierzchnie ocierają się o siebie i dochodzi do wymiany elektronów. Przykładowo, chodzenie po dywanie w skarpetkach może powodować naładowanie ciała, a dotknięcie metalowej klamki drzwi natychmiast prowadzi do rozładowania tego ładunku.
Dlaczego cały czas jestem naelektryzowany?
Niektórzy ludzie częściej doświadczają wyładowań elektrostatycznych niż inni. Jak to możliwe? Zazwyczaj można to dość racjonalnie wytłumaczyć.
- Rodzaj ubrań i materiałów - niektóre tkaniny, takie jak wełna, poliester czy akryl, sprzyjają elektryzowaniu. Jeśli nosisz ubrania wykonane z tych materiałów, możesz gromadzić większe ilości ładunku elektrostatycznego.
- Rodzaj obuwia - podeszwy butów wykonane z gumy lub tworzyw sztucznych nie przewodzą elektryczności, co oznacza, że ładunek, który się nagromadził, nie ma gdzie się rozładować. W rezultacie ciało pozostaje naładowane do momentu dotknięcia przewodnika, takiego jak metalowa klamka.
- Warunki otoczenia - suche powietrze sprzyja elektryzowaniu. Zimą, kiedy ogrzewanie obniża wilgotność powietrza, gromadzenie się ładunku elektrostatycznego jest częstsze. W wilgotnym środowisku ładunki mają łatwiejszą drogę do rozproszenia, co zmniejsza ryzyko wyładowań.
- Rodzaj powierzchni, po których się poruszasz - dywany, wykładziny, plastikowe panele czy inne syntetyczne materiały często działają jak źródło elektrostatycznego naładowania. Im częściej poruszasz się po takich powierzchniach, tym większa szansa, że zgromadzisz ładunek.
- Kontakt z elektroniką - praca przy komputerze, korzystanie z urządzeń elektrycznych czy nawet długie przebywanie w pobliżu sprzętów emitujących pole elektromagnetyczne może wpływać na stopień naelektryzowania ciała.
Jak przestać kopać prądem?
Jeśli często doświadczasz wyładowań elektrostatycznych i chcesz tego uniknąć, najlepszym sposobem okaże się zmiana swoich nawyków i wdrożenie kilku nowych.
Zwiększ wilgotność powietrza - suche powietrze jest głównym winowajcą elektryzowania. Korzystanie z nawilżacza powietrza lub umieszczenie miski z wodą na kaloryferze pomoże zwiększyć wilgotność w pomieszczeniu, co ograniczy problem.
Noś ubrania z naturalnych materiałów - bawełna, len czy jedwab mniej się elektryzują niż sztuczne tkaniny. Wybierając odzież wykonaną z naturalnych włókien, ograniczysz gromadzenie się ładunku na swoim ciele.
Uziemiaj się regularnie - jeśli masz tendencję do gromadzenia ładunku elektrostatycznego, spróbuj częściej dotykać metalowych przedmiotów uziemionych, takich jak grzejniki, metalowe poręcze czy nawet ściany budynków. Możesz także trzymać w kieszeni metalowy klucz i co jakiś czas dotykać nim ziemi lub innych przewodzących powierzchni.
Zmiana obuwia - gumowe podeszwy izolują ładunek, dlatego warto rozważyć noszenie butów ze skórzanymi podeszwami, które pomagają stopniowo rozładować nagromadzony ładunek.
Używaj antystatycznych środków do tkanin - na rynku dostępne są spraye antystatyczne, które pomagają zmniejszyć elektryzowanie się ubrań, a także specjalne płyny do płukania tkanin.
Unikaj plastikowych powierzchni - jeśli masz problem z elektryzowaniem, spróbuj ograniczyć kontakt z plastikowymi powierzchniami, takimi jak dywany, wykładziny czy meble z tworzyw sztucznych.
Zastosuj antystatyczne maty i paski - w miejscach pracy, gdzie elektryzacja jest problemem (np. przy obsłudze elektroniki), stosuje się specjalne maty antystatyczne i paski uziemiające na nadgarstek, które pomagają rozpraszać ładunki elektryczne.
Zjawisko „kopania prądem” jest efektem gromadzenia się ładunku elektrostatycznego na powierzchni ciała. Dzieje się tak głównie na skutek tarcia, rodzaju noszonych ubrań, obuwia oraz warunków otoczenia. Jak widzisz, sporo zmieni się, gdy ty zmienisz swoje nawyki albo zastosujesz któreś zaproponowanych rozwiązań. Powodzenia.
