Czy Polska ma złoża gazu ziemnego? Fakty i statystyki

Gaz ziemny, choć jest paliwem kopalnianym, to często nazywany jest błękitnym. Nazwa ta wynika z faktu, że gaz ten jako jedna z nielicznych spalanych substancji nie wymaga kosztownego i czasochłonnego procesu oczyszczania go z niepożądanych elementów. To również wpływa na fakt, że jest to najczystsze paliwo kopalne.

Czy oznacza to, że gaz ziemny jest w pełni ekologiczny? Niekoniecznie, bo nadal zachodzi spalanie, a w rankingach efektywności gaz ustępuje np. energii jądrowej. Jest to wszak nieodnawialne źródło energii. W dalszym ciągu jest jednak zdrowszą z punktu widzenia środowiska alternatywą dla węgla - którego złoża występują również w Polsce.

Skład gazu ziemnego nie jest jednakowy i niezmienny. W dużej mierze zależy on od miejsca jego wydobycia. Warto jednak odnotować, że bezwzględnie najistotniejszym elementem składowym gazu ziemnego jest metan. Wraz z tym składnikiem występuje również (w zmiennych proporcjach) etan, propan czy butan. W niewielkich ilościach również azot i dwutlenek węgla.

Co ważne, świeżo wydobyty gaz ziemny jest bezbarwny i bezwonny. Specyficzny zapach gazu oraz barwa zostają dodane później w procesie nawaniania przed udostępnieniem go w sieci gazowej. Wszystko w celach bezpieczeństwa tak, aby można było wykryć ewentualny wyciek gazu. Jest to substancja łatwopalna. Stą wynika konieczność dodawania do niego substancji o konkretnym aromacie i kolorze.

Podobnie jak w przypadku ropy naftowej, tak i powstawanie gazu ziemnego ma związek z odkładaniem się materiału organicznego sprzed milionów lat. Pokłady tego surowca najczęściej towarzyszom skupiskom ropy naftowej oraz węgla. 

Osadzające się zasoby organiczne mogły rozpocząć trwającą miliony lat transformację w węglowodory. Warunkiem zajścia takiego zjawiska było utworzenie się odpowiedniej warstwy (np. mułu) o nieprzepuszczalnych właściwościach. Dzięki temu osadzone na dnie mórz i oceanów skupiska materiału mogły być poddawane działaniu czasu i wysokiego ciśnienia.

Wydobycie gazu ziemnego ma swoje początki w Polsce. Podobnie jak w przypadku ropy naftowej, w naszym kraju doszło do szybkiego rozwoju przemysłu wydobywającego gaz ziemny. Początki tej działalności datuje się na 1854 rok. To wówczas rozpoczęto w Polsce wydobywanie gazu naftowego - bo taką nazwę nosił początkowo surowiec, a sam proces wydobywczy i występowanie związane były z ropą.

Gaz ziemny, podobnie jak ropa naftowa w Polsce, znalazł szereg różnych zastosowań. W 1896 roku wykorzystano błękitne paliwo do zasilania kotłowni w kopalni w Sochodnicy, gdzie zajmowano się wydobywaniem ropy. Jak podaje portal PGNiG, w tym samym roku na lwowskiej politechnice rozpoczęto wykładanie zagadnień górnictwa naftowego.

W Polsce znajdują się pokłady różnych surowców, w tym oczywiście gazu ziemnego. Według różnych szacunków, polskie zasoby gazu ziemnego wynoszą około 88 miliardów metrów sześciennych. Czy to dużo? Niekoniecznie. Roczne zapotrzebowanie Polski w gaz ziemny wynosi około 20 miliardów metrów sześciennych. Oznacza to, że całe nasze zasoby tego surowca pozwoliłyby na spełnienie tych potrzeb energetycznych w ciągu 4 lat.

To przy założeniu, że eksploatowalibyśmy nasze złoża w zakresie wspomnianych 20 miliardów metrów sześciennych rocznie. Obecnie w Polsce wydobywa się około 4 miliardy metrów sześciennych gazu ziemnego rocznie. Takie wydobycie pozwala na jedynie częściowe zaspokojenie potrzeb naszego kraju. Skąd Polska bierze gaz ziemny poza własnymi złożami?

Po zaprzestaniu kupowania przez Polskę rosyjskiego gazu ziemnego, najistotniejszym partnerem handlowym w zakresie tego surowca stała się dla nas Norwegia. Za sprawą gazociągu Baltic Pipe w 2023 roku do Polski ma przypłynąć ponad 6 miliardów metrów sześciennych gazu. To jednak nie jedyny kierunek, z którego dostarczany jest gaz - mniejsze liczby płyną do nas z Litwy, Czech oraz Niemiec. Swój udział będą mieć w tym też Stany Zjednoczone, a pomocne okażą się gazoporty - np. w Świnoujściu.

W Polsce gaz ziemny występuje w kilku obszarach - można przyjąć, że w całym kraju da się znaleźć złoża tego surowca. Znaczące miejsca wydobycia znajdują się jednak na obszarze Niżu Polskiego, czyli na terenach województwa wielkopolskiego i lubuskiego. Spore pokłady są również w okolicach województwa podkarpackiego.

To właśnie obszar przed Karpatami jest drugi za Wielkopolską pod względem występowania złóż. Jeżeli chodzi o największe zasoby gazu na świecie, to bezwzględnie na pierwszym miejscu znajduje się Rosja. Większość zasobów znajduje się na Syberii. Choć Rosjanie mają największe złoża, to największym producentem gazu ziemnego są Stany Zjednoczone. USA nie mają jednak największych złóż, kraj nie znajduje się nawet w czołowej trójce.

Poza Rosją, na podium krajów z największymi zasobami gazu ziemnego znajduje się Iran oraz Katar. W czołówce są też Zjednoczone Emiraty Arabskie.