Geny wpływają na inteligencję

W ramach projektu ENIGMA (Enhancing Neuro Imaging Genetics through Meta-Analysis) ponad 200 naukowców ze stu instytutów badawczych na świecie szukało genów, które poprawiają lub zmniejszają zdolność mózgu do opierania się chorobom psychicznym i schorzeniom, które upośledzają jego funkcje, takim jak choroba Alzheimera. Przy okazji udało się zidentyfikować geny, które wpływają na wielkość niektórych rejonów mózgu i na to, jak wysokie wyniki osiągamy w testach inteligencji.

W przeszłości podobne badania prowadzono w odniesieniu do osób, cierpiących na określone schorzenia mózgu. W ich DNA szukano wspólnych wariantów genów, które mogły odpowiadać za pojawienie się choroby.

Tym razem analizowano tysiące obrazów mózgu osób zdrowych. Badania DNA ponad 21 tysięcy osób, połączone z analizą obrazów ich mózgu, otrzymanych metodą magnetycznego rezonansu jądrowego, pozwoliły ujawnić czynniki genetyczne, wpływające na wielkość rejonów mózgu, istotnych dla procesów uczenia się i zapamiętywania. Naukowcy zauważyli między innymi, że istotne znaczenie może mieć wersja genu HMGA2. Okazało się, że zamiana jednego z nukleotydów, tyminy, na cytozynę, w jednym konkretnym miejscu tego genu wystarczy, by legitymować się wyższym IQ.

Efekt jest bardzo mały, ale zauważalny. Korzystna mutacja genu średnio podnosi IQ o 1,29 punktu. Wiąże się też ze wzrostem objętości mózgu o 0,58 procent, czyli mniej więcej 9 centymetrów sześciennych. To sugeruje, że poziom inteligencji jest odbiciem działania wielu genów. HMGA2 jest tylko jednym z nich. Jego działanie niezależnie potwierdzono w badaniach bliźniąt w Australii - osoby dziedziczące po swoich rodzicach dwa warianty C tego genu miały IQ średnio wyższe o 2,6 punktu.

Badacze liczą na to, że opublikowane właśnie wyniki pomogą teraz walczyć z chorobami, które upośledzają funkcje mózgu oraz przyspieszą prace nad nowymi lekami, które będą nas przed tym chronić.

Grzegorz Jasiński