Ig Noble 2025 rozdane. "Dieta teflonowa" i Polak wśród nagrodzonych
Lekarze i naukowcy od dziesięcioleci szukają skutecznych sposobów na walkę z otyłością, która wpływa na każdy układ narządów człowieka, zwiększając ryzyko cukrzycy typu 2, raka, problemów ze zdrowiem psychicznym i wielu innych chorób. Jedno z najnowszych badań na ten temat było tak zaskakujące, że zostało właśnie nagrodzone Ig Noblem, a chodzi o dodawanie do żywności… teflonu. Wśród tegorocznych laureatów znalazł się też Polak, prof. dr hab. Marcin Zajenkowski z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, który został nagrodzony w dziedzinie psychologii.
Ig Noble to humorystyczne odpowiedniki Nagrody Nobla przyznawane od lat za badania, które "najpierw wywołują uśmiech, a następnie skłaniają do refleksji" oraz "odkrycia, które nie mogą lub nie powinny być powtarzane". Czym naukowcy zaskoczyli nas tym razem? Jedno z najbardziej niewiarygodnych wyróżnionych badań dotyczyło walki z otyłością za pomocą żywności wypełnianej teflonem - tak, tym samym, który mamy na nieprzywierających patelniach.
Teflon jako "wypełniacz" bez kalorii
Pomysł zainspirowany popularnością napojów typu zero polegał na tym, by producenci żywności wzbogacali swoje produkty sproszkowanym politetrafluoroetylenem (PTFE). Substancja ta miała dawać uczucie sytości, a następnie "niezauważenie" opuszczać organizm. Dr Rotem Naftalovich z Rutgers University, laureat nagrody w dziedzinie chemii, twierdzi, że sam spożywał batoniki czekoladowe z dodatkiem teflonu, ale amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) nie była zainteresowana oceną projektu, uznając go za zbyt nietypowy.
Inne wyróżnione badania
Wśród tegorocznych nagród przyznanych podczas ceremonii na Uniwersytecie Bostońskim znalazły się także następujące odkrycia:
- pokonanie bariery językowej alkoholem - badacze z Niemiec, Holandii i Wielkiej Brytanii wykazali, że niewielka dawka wódki poprawia zdolności językowe, zwiększając pewność siebie;
- nietrzeźwe nietoperze - praca nad egipskimi nietoperzami owocożernymi, którym podano etanol. Zwierzęta poruszały się wolniej, a ich echolokacja stawała się mniej precyzyjna, co zwiększało ryzyko kolizji;
- smak mleka matki - badanie wykazało, że niemowlęta dłużej ssały pierś po tym, jak ich matki zjadły czosnek;
- fizyka makaronu - włoski zespół opisał zjawisko przejścia fazowego w daniu cacio e pepe, które prowadzi do niepożądanego sklejania się potrawy;
- jaszczurki i pizza - obserwacje w Togo ujawniły, że tęczowe jaszczurki wykazują niezwykłą preferencję do pizzy "cztery sery";
- inżynieria butów - badacze z Indii skonstruowali stojak na obuwie z lampą UV, który skutecznie neutralizował bakterie odpowiedzialne za nieprzyjemny zapach. Niestety, urządzenie potrafiło także przypalić same buty;
- krowy w pasy - japońscy naukowcy dowiedli, że krowy pomalowane w czarne pasy cierpiały na znacznie mniej ukąszeń much, podobnie jak zebry.
Specjalne wyróżnienie otrzymał także - niestety już pośmiertnie - dr William Bean z University of Iowa za dokumentowanie tempa wzrostu paznokci dłoni i stóp przez 35 lat. Jego rodzina wspominała, że wszyscy zostali wciągnięci w projekt, a sam badacz z pewnością cieszyłby się z "wreszcie otrzymanego uznania".
Polski akcent
Był też polski akcent, bo Ig Nobla w dziedzinie psychologii dostali prof. dr hab. Marcin Zajenkowski z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz prof. Gilles Gignac z University of Western Australia. Ten polsko-australijski duet został nagrodzony za publikację zatytułowaną "Mówienie ludziom, że są inteligentni, jest skorelowane z poczuciem narcystycznej wyjątkowości", w której wykazał dokładnie to, co sugeruje tytuł - pochwały na temat IQ pozytywnie wpływają na samoocenę i poczucie własnej wyjątkowości, a krytyka je obniża.
