Majówka w lesie? Uważaj na kleszcze, bo borelioza atakuje

• Wiele osób wciąż uważa, że na kleszcze należy uważać jedynie w lesie, ale w rzeczywistości zagrożenie jest dużo większe. 
• Pajęczaki te równie często spotykamy na obszarach trawiastych, parkach miejskich i osiedlach mieszkaniowych z placami zieleni.
• Pasażera na gapę można złapać podczas spaceru z psem, zabawy na okolicznym placu zabaw, wyjścia na grzyby, wypadu nad jezioro i niemal każdej aktywności na świeżym powietrzu i niestety coraz więcej z nich przenosi też boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu.

A przynajmniej tak sugerują dane dla naszego kraju za pierwszy kwartał 2023 roku. W tym czasie w Polsce stwierdzono 2753 przypadki boreliozy i 47 przypadków kleszczowego zapalenia mózgu. Jest to znaczny wzrost względem analogicznego okresu ubiegłego roku, kiedy to mieliśmy do czynienia z 1423 przypadkami boreliozy i 14 kleszczowego zapalenia mózgu.

W kontekście ostatnich badań nie powinno być to jednak większym zaskoczeniem, bo najnowsze statystyki wskazują, że rośnie liczba kleszczy przenoszących poważne choroby odkleszczowe, a mówiąc precyzyjniej rośnie liczba osób posiadających we krwi przeciwciała, co wskazuje na trwającą lub przebytą w przeszłości boreliozę. Naukowcy szacują, że to już 14 proc. globalnej populacji.

Szczególną ostrożność należy zaś zachować podczas zbliżającej się majówki, bo na maj i czerwiec przypada okres pierwszego szczytu aktywności kleszczy (drugi obserwujemy w okresie wrzesień-październik). Oczywiście, nie każdy kleszcz przenosi groźne choroby, ale są regiony Polski, gdzie ryzyko jest dużo większe. Jakie?

Najwięcej zakażonych boreliozą kleszczy jest we wschodniej i centralnej części kraju. Chodzi o województwa mazowieckie, lubelskie, podkarpackie, warmińsko-mazurskie. W tych regionach odsetek kleszczy zakażonych tymi bakteriami może sięgać czasami nawet do 60-70 proc.

---

Borelioza to choroba całkowicie wyleczalna, jeśli zostanie zdiagnozowana wystarczająco wcześnie - niestety w części przypadków latami rozwija się w ukryciu, dając szereg objawów typowych dla różnych dolegliwości, co utrudnia rozpoznanie. To dlatego niezwykle ważne jest jak najszybsze usunięcie kleszcza, którego wyciągamy pęsetą, kleszczołapką lub specjalną pompką (do kupienia w aptekach) - bez wykręcania i smarowania tłuszczem!

Po usunięciu kleszcza miejsce starannie dezynfekujemy i obserwujemy przez jakiś czas, konsultując z lekarzem jakiekolwiek niepokojące objawy. U większości chorych w pierwszej kolejnością są to rumień wokół miejsca ugryzienia oraz objawy grypopodobne, jak zmęczenie, bóle stawów, nudności, wymioty, zawroty i bóle głowy, a w późniejszym okresie choroby także zanikowe zapalenie skóry kończyn, zapalenie stawów i zmiany neurologiczne.

Niestety jedynym sposobem na uniknięcie zachorowania jest unikanie samych kleszczy, bo niestety nie istnieje szczepionka chroniąca przed boreliozą, choć coraz częściej słyszymy o postępach prac w tym zakresie. Lekarze apelują jednak, aby szczepić się przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu, bo ta ostra choroba wirusowa również wiąże się z ostrymi powikłaniami neurologicznymi, jak zajęcie ośrodkowego układu nerwowego, zapalenie rdzenia kręgowego, opon mózgowo-rdzeniowych lub mózgu.