Potomstwo bez komórek jajowych i plemników. Chińscy naukowcy publikują przełomowe badanie
Chińscy badacze twierdzą, że uzyskali totipotencjalne zarodkowe komórki macierzyste. Ta skomplikowana nazwa oznacza, że można stworzyć potomstwo bez komórki jajowej i plemników.
Podczas rozwoju zarodkowego z komórek macierzystych tworzą się różne rodzaje tkanek. Taka zdolność komórek do tworzenia innych (czyli różnicowania się) szybko w rozwoju płodowym zanika. W wyniku podziałów powstają komórki tego samego typu, a później już tylko tego samego rodzaju. U dorosłych z komórek skóry mogą powstać już tylko komórki skóry, w wątrobie - tylko komórki wątroby.
Naukowcy długo poszukiwali sposobów na to, by z dojrzałych komórek stworzyć pluripotencjalne komórki macierzyste czyli takie, z których powstać mogą także inne ich rodzaje, na przykład z komórek skóry - komórki wątroby. Udało się to w 2006 roku japońskim badaczom pod kierunkiem Shinyii Yamanakiego, za co sześć lat później (wraz z Johnem Gurdonem, pionierem klonowania) otrzymał nagrodę Nobla.
Komórki pluripotencjalne mogą rozwijać się w wiele różnych typów komórek dorosłego organizmu. Nie mogą jednak tworzyć nowych komórek zarodkowych. Nowy, samodzielny organizm z nich nie powstanie.
Komórki totipotencjalne byłyby odmłodzone jeszcze bardziej. Mogłyby dzielić się także w komórki zarodkowe i stworzyć nowy, samodzielny organizm. Tyle w teorii, bo takich komórek nigdy dotąd w laboratoriach nie wytworzono.
Taką zdolność mają (czyli są totipotencjalne) tylko komórki zygoty po pierwszym i drugim podziale. Dlatego właśnie z jednej zapłodnionej przez plemnik komórki jajowej powstają czasem bliźnięta jednojajowe. Potem jednak tę zdolność tracą i stają się pluripotencjalne - mogą rozwijać się w różne tkanki, ale nie nowy organizm.
Uzyskano totipotnecjalne komórki macierzyste
Chińscy naukowcy donoszą właśnie, że udało im się uzyskać komórki totipotencjalne. To praca na tyle ważna, że prestiżowy tygodnik naukowy “Nature" publikuje ją we wstępnej wersji, jeszcze przed recenzją innych badaczy.
Chińskie badania prowadzone były na myszach. Badacze pobrane od gryzoni komórki odmłodzili do stadium pluripotencjalnych komórek macierzystych (dzięki zastosowaniu czynników Yamanakiego, nazwanych tak od nazwiska noblisty).
Potem przebadali tysiące różnych chemicznych substancji, w poszukiwaniu takich, które cofną komórki w rozwoju jeszcze bardziej. Okazało się, że potrzebne są tylko trzy takie chemiczne związki.
Po ich podaniu komórki pluripotencjalne stały się totipotencjalne, co oznacza, że mogły rozwijać się w nowe zarodki lub łożysko. Badania prowadzono na niewielkich mysich embrionach, w stadium zaledwie ośmiu komórek. Nikt jeszcze nie stworzył mysiego potomstwa z komórki na przykład skóry - ale odkryto na to sposób.
Można tworzyć potomstwo na przykład z komórek skóry
Prof. Sheng Ding z Uniwersytetu w Tsukubie, jeden z autorów pracy, komentuje, że to osiągnięcie o bardzo dużym znaczeniu. W ten sposób będzie można rozmnażać zwierzęta bez zapłodnienia, z pobranych komórek - czy to hodowlane o pożądanych cechach, czy gatunków zagrożonych wyginięciem.
Nowe życie rozwija się tylko z komórek linii zarodkowej. Przypisywano temu znaczenie religijne i filozoficzne. Teraz można tworzyć nowy organizm bez komórek płciowych
Naukowcy przyznają, że konsekwencje tego odkrycia mogą wzbudzić wiele kontrowersji.
Można sobie wyobrazić, że ktoś bez naszej wiedzy pobiera nasze komórki (na przykład skóry), cofa je do odpowiedniego stadium i wszczepia obcej kobiecie, a na świat przychodzi nasz bliźniak - z identycznym DNA, tylko młodszy.
Dotychczas nie było to możliwe. Komórki pluripotencjalne nie tworzą łożyska, a bez niego zarodek nie ma szans na utrzymanie się i rozwój. Teraz będzie to teoretycznie możliwe, bo z komórek totipotencjalnych łożysko się rozwinie...
Komórki zarodkowe są "za młode", by wykorzystać je w medycynie
Czy odkrycie przyda się w medycynie? Raczej nie. A na pewno nie teraz.
Zarodkowe pluripotencjalne komórki macierzyste (które mogą różnicować się w komórki każdego rodzaju tkanek) wprowadzone do dorosłego organizmu tworzą łagodne nowotwory - potworniaki. To guzy, w których powstają przypadkowe tkanki (w tym włosy czy zęby) naraz. Nie znamy jeszcze sposobów, żeby przekształcać takie komórki macierzyste w tkanki lub narządy, których potrzebujemy.
Do takich badań wykorzystuje się dorosłe pluripotencjalne komórki macierzyste. Są “mniej odmłodzone" i mają mniejszą zdolność do różnicowania się w inne tkanki. Mają jednak tę zaletę, że nie tworzą potworniaków. Takich komórek używa się już do eksperymentalnych terapii wielu chorób. Niektóre z nich są już w ostatnich fazach eksperymentów klinicznych.
