To "kara" za ewolucję. Tak ludzie płacą za inteligencję
Inteligencja umożliwiła naszemu gatunkowi nie tylko przetrwanie, ale także rozwój w różnorodnych środowiskach. Nowe badania ujawniają jednak, że musieliśmy zapłacić za to wysoką cenę, a mianowicie większą podatność na degenerację mózgu.
Sam Vickery, neurobiolog z Uniwersytetu Heinricha Heinego oraz jego zespół odkryli, że zwiększona pojemność neurologiczna, którą rozwinęliśmy od momentu oddzielenia się od naszych najbliższych krewnych ponad 6 milionów lat temu, uczyniła istotę szarą naszego mózgu bardziej wrażliwą na procesy starzenia.
Inteligencja dała nam wszystko, ale...
Zespół zastosował zaawansowane algorytmy do analizy skanów MRI mózgów 189 szympansów (Pan troglodytes) i 480 ludzi, aby porównać objętość szarej materii. Badano również różnice między mózgami szympansów, pawianów oliwkowych (Papio anubis) i makaków rezusów (Macaca mulatta).
Nie znaleziono związku między powiększonym mózgiem a starzeniem się w porównaniach między szympansami a pawianami, a nawet zaobserwowano poprawę zdrowia mózgu u starzejących się szympansów w porównaniu z makakami. Sugeruje to, że to nasza wyjątkowa ekspansja kory mózgowej zwiększyła podatność naszego gatunku na degenerację mózgu związaną z wiekiem.
Kora przedczołowa odgrywa kluczową rolę w funkcjach wyższego rzędu, takich jak kontrola wykonawcza, pamięć robocza i język. Większa ekspansja kory przedczołowej, która była kluczowa dla ewolucji zdolności poznawczych naczelnych, ma negatywne skutki w postaci znacznej utraty szarej materii u ludzi w podeszłym wieku
Wraz z wiekiem u ludzi pojawiają się specyficzne wzorce zmian neurologicznych, które mogą być zaostrzone przez choroby zwyrodnieniowe, jak choroba Alzheimera czy Parkinsona. Kora przedczołowa jest jednym z pierwszych obszarów, które zostają dotknięte przez zmiany związane z wiekiem, co wspiera teorię, że ostatnie części naszego mózgu dojrzewające w trakcie rozwoju są pierwszymi, które podlegają procesom starzenia.
Jesteśmy inteligentni, ale nasz mózg jest słaby
Jak dodają badacze, choć szympansy również tracą część szarej materii w procesie starzenia, dzieje się to u nich w znacznie mniejszym stopniu niż u ludzi.
Naukowcy zaznaczają jednak, że większość próbek MRI u szympansów pochodziła od samic, co może wpłynąć na wyniki. Dlatego potrzebne są dalsze badania z równym udziałem obu płci w analizowanych gatunkach, aby potwierdzić te wnioski opublikowane w czasopiśmie Science Advances. Jeśli okażą się trafne, otrzymamy potwierdzenie kosztu, jaki przyszło nam zapłacić za ewolucję. Coś za coś, utrzymanie niezwykłych zdolności naszego mózgu wymaga od nas większego zaangażowania i dbałości, jeśli chcemy, by służyły nam jak najdłużej.
