Największa wyspa świata. Czy Grenlandia to państwo?

• Powierzchnia całkowita: 2 166 086 km².
• Klimat: polarny, na wybrzeżach subpolarny.
• Stolica: Nuuk.
• Język urzędowy: grenlandzki, duński.
• Gęstość zaludnienia: 0,03 osób/km².
• Waluta: korona duńska.
• Najwyższa góra to Gunnbjorn o wysokości 3700 m n.p.m.
• Najniższy punkt to Ocean Atlantycki: 0 m n.p.m.
• Trzy największe miasta - Nuuk (ok. 15 tys. mieszkańców), Sisimiut (6 tys.) i Ilulissat (4,5 tys.).
• Grenlandia ma w sumie 18 miast i około 60 osad.

Grenlandia uznawana jest za największą wyspę na świecie. Jednak nie stanowi osobnego kontynentu. Jej terytorium znajduje się w Ameryce Północnej, na wschód od wysp Kanady. Kraj leży między Oceanem Atlantyckim a Oceanem Arktycznym. Pod względem politycznym jest autonomicznym terytorium Danii.

Jak już wspomniano, jest to największa wyspa na świecie, ale ponad ¾ jej powierzchni jest pokryta lodem. Chociaż paradoksalnie w tłumaczeniu na język polski Grenlandia oznacza zielony ląd.

Zresztą badania przeprowadzone w ramach programu unijnego Marie Curie potwierdzają, żę południowe wyżyny wyspy porastała niegdyś bujna tajga. Naukowcy doszli do takiego wniosku po przeanalizowaniu bardzo starych cząsteczek DNA, które uzyskano ze spodniej części rdzenia lodowego wykrojonego w południowej Grenlandii.

Próbki wykazały, że w tym miejscu rosły takie drzewa jak olsza, świerk, sosna i cis oraz występowały bezkręgowce, takie jak chrząszcze, muchówki, pająki, motyle i ćmy. Próbki pochodzą sprzed nawet 800 tysięcy lat, co sprawia, że są to najstarsze jak dotąd próbki DNA o potwierdzonej autentyczności.

Wiele osób myśli, że skoro Grenlandia leży w Ameryce Północnej, to jest jej częścią. Nic bardziej mylnego! Do kogo należy Grenlandia?

Politycznie liczą się tu normy europejskie. Kraj ten od 1979 roku jest uważany za region autonomiczny Królestwa Danii z prawem do samostanowienia od 2009 roku, chociaż Duńczycy są obecni na wyspie od XVIII wieku.

Kompetencje Kopenhagi w sprawach Grenlandii ograniczają się do bezpieczeństwa, systemu monetarnego oraz kwestii zagranicznych. Większa część tamtejszej ludności i partii zdecydowanie popiera niepodległość.

Pomimo ekstremalnie zimnego klimatu, Grenlandia jest zamieszkana od 2500 lat p.n.e. Z biegiem czasu na wyspie żyło wiele różnych plemion i narodów. Współczesna ludność Grenlandii to nie są Duńczycy, ani Europejczycy. To potomkowie Inuitów, którzy przybyli na wyspę w XIII wieku  z terenów Ameryki Północnej.

Obecnie populacja składa się w 89% z Grenlandczyków i w 11% z mieszanki narodów europejskich, głównie z Danii. Według danych statystycznych Grenlandię w 2021 roku zamieszkiwało 56 653 osoby. Średnia długość życia dla mężczyzn to 69 lat i 7 miesięcy, a dla kobiet 72 lata i 7 miesięcy.

Ta ogromna wyspa jest prawie w większości pokryta lodem. Resztę stanowią wybrzeże i obszary z tundrą, ale to nie przeszkodziło zwierzętom w zadomowieniu się nawet w takich trudnych warunkach. Gatunki, które zamieszkują ten mało gościnny dla fauny teren, zostały wyposażone w skórę i futro, które pozwalają im walczyć z zimnem.

• Piżmowół arktyczny, wół piżmowy. Ogromny ssak, spokrewniony z kozami i owcami. Ma dwie cechy wyróżniające go spośród innych: rogi (występujące u obu płci) zakrzywione na boki głowy, a także ciało pokryte długimi włosami, pokrywającymi je całkowicie (z wyjątkiem łap).
• Niedźwiedź polarny. Chociaż jego populacja spada z powodu globalnego ocieplenia i braku wystarczającej liczby fok, które są jego głównym pożywieniem.
• Lis polarny. Gęste futro pozwala mu przetrwać niskie temperatury, a biała sierść, która latem zmienia kolor i grubość, pozwala mu zakamuflować się w śniegu.

Poza tym wybrzeża Grenlandii zamieszkują renifery, lemingi, wilki i zające polarne oraz gronostaje. Można spotkać także ptaki, głównie sowy śnieżne, pardwy, gęsi i mewy. W morzu żyją liczne ryby (np. dorsze, rekiny i łososie) oraz duże ssaki morskie, takie jak morsy i kilka gatunków fok. Ponadto fauna wyspy jest bogata w drobne zwierzęta wodne oraz owady i pajęczaki, w tym komary, pająki i motyle.

Grenlandia ma atrakcje i ciekawe miejsca dla tych, którzy zdecydują się odkryć to, co kryje się na wyspie. Łowcom przygód na pewno spodoba się szlak za kołem podbiegunowym, Arctic Circle Trail. 

Cała trasa zajmuje od 9 do 11 dni i obejmuje przeprawę przez rzeki, jeziora i tereny górskie. Daje ludziom bliski kontakt z przyrodą tego miejsca.

Przejażdżki psim zaprzęgiem i skuterami śnieżnymi w Ittoqqortoormiit lub spływ kajakowy po największym i najgłębszym fiordzie na świecie, Scoresby Sund, to na pewno przygody warte przeżycia.

Tutejsze lodowce oferują świetne warunki do wspinaczki i alpinizmu. W stolicy Nuuk turyści mogą odwiedzić muzea, które opowiadają historię i prezentują kulturę Inuitów (lub Eskimosów). Grenlandia to także idealne miejsce dla łowców zorzy polarnej, zjawiska, które nocą barwi niebo na piękne kolory.

Warto znać również ciekawostki, które na pewno Cię zaskoczą.

Główne zasoby naturalne Grenlandii to węgiel, rudy żelaza, cynk, molibden, ołów, złoto, diamenty, platyna, uran, ryby, foki, wieloryby, energia wodna.

Na wyspie nie istnieje sieć dróg międzymiastowych. Transport odbywa się jedynie drogą morską i lotniczą (małymi samolotami i helikopterami).

Na Grenlandii dominuje klimat polarny, gdzie lata są łagodniejsze, a zimy bywają dość surowe. Ale "najdelikatniejsze" temperatury w lecie wciąż tam są niskie. Termometry zwykle wahają się między 6 a 10 stopni Celsjusza.

Ryby takie jak dorsz, łosoś i pstrąg obok jagnięciny i baraniny stanowią podstawę lokalnej kuchni.

Park Narodowy Północno-Wschodniej Grenlandii o powierzchni ponad 970 tys. km² umożliwia kontakt z dziką przyrodą i dużymi lodowcami, ale na tę wycieczkę potrzebne jest specjalne pozwolenie rządowe.

Scoresby Sund to największy fiord na świecie. Rozciąga się na ponad 350 km i jest również jednym z najgłębszych.

Mimo że Grenlandia wygląda jak zamarznięte i pokryte śniegiem miejsce, są okresy w roku, kiedy niektóre części kraju mają bujną i kolorową roślinność. Występuje tam ponad 500 różnych gatunków roślin.

Główną religią ludności wyspy jest luteranizm.

Chociaż  jest to bardzo zimny kraj, na Grenlandii są gorące źródła. Najbardziej popularne są w Uunartoq, gdzie można zażyć kąpieli w temperaturze dochodzącej do 60°C.

Na wyspie co roku od 25 maja do 25 lipca słońce nie zachodzi. Mieszkańcy hucznie świętują koniec długotrwających nocy. Wówczas odprawiane są wielkie uroczystości na cześć Festiwalu Powrotu Słońca.

Lodowce, które topnieją na Grenlandii, przyczyniają się do wzrostu poziomu mórz i oceanów.

Loty na Grenlandię muszą przebiegać przez dwa europejskie miejsca: Kopenhagę, stolicę Danii lub Reykjavik (Islandia), skąd rozpoczyna się większość połączeń. W stolicy Nuuk znajduje się Międzynarodowy Port Lotniczy Grenlandii.

Grenlandia ma wszystko, czego potrzebuje każdy ciekawy świata turysta. Fascynujące miejsca do odwiedzenia, pyszne i regionalne jedzenie, niesamowite i rzadkie zwierzęta oraz oczywiście piękną zorzę polarną, którą naprawdę warto zobaczyć na własne oczy.