Chroniczne zapalenie zatok zmienia aktywność mózgu

Przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa, które powoduje m.in. uporczywie zatkany nos i bóle głowy, dotyka 11 proc. osób w Stanach Zjednoczonych. Nowe badania wykazały związek między tą dolegliwością a zmianami w aktywności mózgu.

Zespół prowadzący badania ma nadzieję, że związek ten pomoże wyjaśnić niektóre z innych powszechnych skutków chronicznego zapalenia: trudności w skupieniu uwagi, zmaganie się z napadami depresji, problemy ze snem i zawroty głowy.

- To pierwsze badanie, które łączy przewlekłe zapalenie zatok ze zmianami neurobiologicznymi. Wiemy z poprzednich badań, że pacjenci, którzy mają zapalenie zatok, często decydują się na szukanie opieki medycznej nie dlatego, że mają katar i ciśnienie w zatokach, ale dlatego, że choroba wpływa na to, jak wchodzą w interakcje ze światem - powiedział Aria Jafari, otolaryngolog z Uniwersytetu Waszyngtońskiego. 

Naukowcy sięgnęli do danych z Human Connectome Project, aby znaleźć 22 osoby żyjące z przewlekłym zapaleniem błony śluzowej nosa i 22 osoby z grupy kontrolnej bez zapalenia zatok. Dane ze skanów fMRI zostały następnie wykorzystane do porównania przepływu krwi i aktywności neuronów w mózgu.

U osób z zapaleniem zatok, badacze zauważyli niższą funkcjonalną łączność w sieci czołowo-ciemieniowej (używanej do uwagi i rozwiązywania problemów), wyższą funkcjonalną łączność w sieci trybu domyślnego (związanej z autoreferencją i błądzeniem umysłu) oraz niższą funkcjonalną łączność w sieci przywiązania (która zarządza bodźcami zewnętrznymi, komunikacją i zachowaniami społecznymi).

Różnice te były lepiej widoczne u osób z cięższym zapaleniem błony śluzowej nosa i zatok. Te zwiększone i zmniejszone miejsca aktywności w mózgu mogą leżeć u podstaw objawów zgłaszanych przez ludzi.

Jednakże 22 osoby z przewlekłym zapaleniem błony śluzowej nosa nie wykazały żadnych zauważalnych oznak pogorszenia zdolności poznawczych w testach. Ponieważ zostali oni wybrani z grupy osób w wieku 22-35 lat, naukowcy uważają, że ten rodzaj spadku może wystąpić w późniejszym okresie życia.

- Subiektywne odczucia spadku uwagi, trudności w skupieniu się lub zaburzenia snu, których doświadcza osoba z zapaleniem zatok, mogą być związane z subtelnymi zmianami w sposobie, w jaki regiony mózgu kontrolujące te funkcje komunikują się ze sobą - dodała Kristina Simonyan, otolaryngolog z Uniwersytetu Harvarda.

Obecne leczenie zapalenia błony śluzowej nosa i zatok może trwać kilka lat, przy czym nasilenie zapalenia często zmienia się cyklicznie, a tkanki zatok ulegają pogrubieniu (jak zrogowaciała skóra). Chociaż operacja może pomóc, nie jest gwarancją, że objawy choroby nie pojawią się ponownie.

Chociaż nowe badania nie wykazują, że przewlekłe zapalenie zatok bezpośrednio powoduje zmiany w aktywności mózgu, związek jest na tyle silny, że warto go dalej badać. Przyszłe badania mogłyby sprawdzić, jak zmieniła się aktywność mózgu po leczeniu osób, u których zdiagnozowano przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok.