Czego nie wiesz o Tatrach? Mocno się zdziwisz!
Do Tatr niemal o każdej porze roku zjeżdżają się tłumy turystów. Jednakże mimo swojej wielkiej popularności to pasmo górskie ma wiele tajemnic wartych odkrycia. Co kryje się wśród szczytów i dolin?
Tatry są najwyższymi górami w naszym kraju. Mimo swojej rozpoznawalności może istnieć kilka zagadnień, o których mogliście nie wiedzieć. Jednym z tych aspektów jest między innymi to, że Tatry są najwyższym pasmem górskim między Alpami na zachodzie a Kaukazem i Uralem na wschodzie.
Idąc dalej, około 10 tysięcy lat temu w Tatrach rozwijały się lodowce, identyczne, jakie można znaleźć obecnie m.in. w Norwegii, czy na Islandii. Ostatnie z nich można było "spotkać" jeszcze 5 tysięcy lat temu. O ich obecności świadczą między innymi obecne teraz jeziora tatrzańskie (w całych Tatrach jest ich około 200), które są głównie pochodzenia polodowcowego - powstały one w cyrkach lodowcowych, czyli owalnych zagłębieniach, gdzie lodowce miały swój początek.
Kolejnym interesującym faktem jest to, że przez znaczną część grani głównej Tatr przebiega Wielki Europejski Dział Wodny, który rozdziela zlewnie Morza Czarnego i Morza Bałtyckiego. Można także wspomnieć też o Koronie Tatr - jest to 76 wierzchołków, których minimalna deniwelacja względna jest większa lub równa 100 metrów.
W Polsce za najdłuższą jaskinię uważa się Jaskinię Wielka Śnieżna, której długość wynosi ponad 23 700 metrów i jest zlokalizowana w Tatrach Zachodnich. Powstała ona w skałach krasowiejących w trakcie czwartorzędu. Jednocześnie Jaskinia Wielka Śnieżna jest najgłębszą jaskinią w całych Tatrach - 824 m deniwelacji. Z kolei w całym paśmie górskim najdłuższą jaskinią jest jaskinia Cień Księżyca (Mesačný tieň), która znajduje się po stronie słowackiej - jej długość wynosi aż 34 084 metrów, a deniwelacja to 451 metrów. Po polskiej stronie Tatr odkryto do tej pory aż... 857 jaskiń, których łączna długość wynosi 133 km.
Jak już jesteśmy "pod ziemią", warto również wspomnieć o kopalniach złota i kopalniach uranu. Tak, w Tatrach było wydobywane złoto - pierwsze kopalnie tego kruszcu pojawiły się w XV wieku na południowych stokach Krywania. Wydobycie wstrzymano pod koniec XVIII wieku z powodu wyczerpania się złóż. Z kolei kopalnie uranu są o wiele młodsze, gdyż powstały w latach 50-tych XX wieku. W tym okresie trwał wyścig zbrojeń między ZSRR a Zachodem. Sowieci przeszukiwali Tatry (w rejonie Doliny Białego - wykopali dwie sztolnie), lecz według oficjalnych danych uranu nie znaleziono.
Jeśli chodzi o tatrzańską florę, to w Tatrach możemy spotkać około 200 gatunków roślin naczyniowych, które nie występują nigdzie indziej w Polsce. Warto także zauważyć, że w tych górach występuje aż 1 000 gatunków grzybów i 870 gatunków porostów. Wśród fauny należy wspomnieć o świstaku tatrzańskim, który jest podgatunkiem silnie zagrożonym. Znajduje się on na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. W Tatrach występują również kozice tatrzańskie, których w 2021 roku było 1095 (po polskiej stronie doliczono się 314 zwierząt). Co ciekawe kozice tatrzańskie są najdalej wysuniętą na północ populacją kozicy.
Innym interesującym zjawiskiem, które pojawia się w Tatrach, jest tzw. widmo Brockenu, którego zaobserwowanie ma być ostrzeżeniem, czy wręcz zwiastunem nieszczęścia (w przesądach taternickich) - ten, kto zobaczył widmo Brockenu umrze w górach. Przesąd powstał w 1925 roku za sprawą Jana Alfreda Szczepańskiego, który był jednym z czołowych polskich taterników i alpinistów okresu międzywojennego, był także publicystą oraz krytykiem teatralnym i filmowym. Odczynić urok miało jedynie ujrzenie tego zjawiska trzy razy. Zjawisko to polega na zaobserwowaniu własnego cienia na chmurze/mgle, która znajduje się poniżej obserwatora - często jest tak, że cień otoczony jest tęczową obwódką, czyli glorią. Cień może być również wielokrotnie powiększony.
Mało znanym faktem historycznym jest to, że na terenie Zakopanego i jego okolic funkcjonował twór państwowy znany jako... Rzeczpospolita Zakopiańska. Powstała ona 13 października 1918 roku po rozpadzie Austro-Węgier i funkcjonowała przez 35 dni do 16 listopada 1918 roku - wówczas została wcielona do II Rzeczypospolitej. Prezydentem "państwa" był pisarz Stefan Żeromski. Okoliczna ludność jako pierwsza na ziemiach polskich zdecydowała się otwarcie wypowiedzieć posłuszeństwo zaborczym władzom.
