RMF 24: Pocałunek gwiazd tuż przed katastrofą
Międzynarodowy zespół astronomów ogłosił odkrycie niezwykłego układu gwiazd. Z pomocą należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) teleskopu VLT zaobserwowano w Mgławicy Tarantula najgorętszy i najmasywniejszy układ podwójny, którego gwiazdy są tak blisko siebie, że się dotykają. Nie jest jasne, jaka będzie przyszłość układu VFTS 352. Jego składniki mogą złączyć się w nową, gigantyczną, pojedynczą gwiazdę, albo utworzyć podwójną czarną dziurę.
Układ podwójny gwiazd VFTS 352 znajduje się około 160 000 lat świetlnych od nas, w Wielkim Obłoku Magellana, w rejonie bogatym w młode gwiazdy. Para należy do najdziwniejszych obiektów, jakie znamy. VFTS 352 składa się z dwóch bardzo gorących, jasnych i masywnych gwiazd, które okrążają się nawzajem w nieco ponad jeden dzień. Obie gwiazdy mają porównywalne rozmiary, ich wspólna masa sięga 57 mas Słońca. Ich środki odległe są o zaledwie 12 milionów kilometrów, około 30 procent ich objętości się nakłada.
Tego typu systemy obserwuje się rzadko, bo czas ich życia jest krótki. Gwiazdy są tak blisko siebie, że zdaniem astronomów, silne siły pływowe wymuszają w ich wnętrzu silne mieszanie się materii. Prawdopodobny, dramatyczny koniec VFTS 352 może nastąpić na dwa sposoby. Składniki mogą się połączyć, co spowoduje utworzenie olbrzymiej, pojedynczej gwiazdy. "Jeśli będzie się ona gwałtownie się obracać, może skończyć swój żywot w formie jednej z najbardziej energetycznych eksplozji we Wszechświecie znanej jako długi błysk gamma" - tłumaczy Hugues Sana z University of Leuven w Belgii.
Druga możliwość to - według Selmy de Mink z University of Amsterdam - utworzenie bliskiego układu podwójnego czarnych dziur, który stanie się silnym źródłem fal grawitacyjnych. Taki układ pojawi się jeśli gwiazdy są odpowiednio dobrze wymieszane i unikną połączenia, a skończą swoje życie w wybuchach supernowych. Udowodnienie istnienia takiej ścieżki ewolucyjnej, całkowicie innej niż przewidywane w teorii ewolucji gwiazd, byłoby obserwacyjnym przełomem.
Wśród autorów pracy, opublikowanej na łamach czasopisma "Astrophysical Journal", jest prof. Igor Soszyński z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego. W badaniach wykorzystano pomiary jasności VFTS 352, wykonane w okresie dwunastu lat w ramach przeglądu OGLE prowadzonego przez polskich astronomów.
