11 cyfr ważnych dla każdego Polaka. Jak rozszyfrować PESEL?
PESEL to coś więcej niż tylko numer identyfikacyjny. Podajemy go niemal automatycznie – u lekarza, w aptece, w urzędzie czy banku. Często robimy to bezrefleksyjnie, nie zdając sobie sprawy, że ten niepozorny kod kryje w sobie wiele informacji. Ile cyfr ma PESEL, co one oznaczają i jak go czytać?
W skrócie
- PESEL to unikalny numer identyfikacyjny, który zawiera ważne informacje o nas, takie jak data urodzenia i płeć.
- Przypisywany przy rejestracji noworodka, jest niezmiennym elementem naszej tożsamości przez całe życie.
- PESEL można zastrzec, co zabezpiecza nas przed niektórymi działaniami prawnymi i finansowymi.
- Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Interii
Spis treści:
Co to jest PESEL?
PESEL to unikalny kod cyfrowy. Ten numer służy do weryfikacji i identyfikacji naszej tożsamości - od momentu nadania przy rejestracji w Urzędzie Stanu Cywilnego aż do końca życia.
W przeciwieństwie do zmiennych danych osobowych, takich jak adres czy nazwisko, PESEL zawiera niezmienne informacje o nas, w tym datę urodzenia i płeć.
Ten numer, widniejący w każdym dowodzie osobistym, jest nadawany z urzędu każdemu noworodkowi.
Sekrety PESEL-u. Co ten numer mówi o tobie?
PESEL to 11 cyfr, a każda ma swoje znaczenie. W pierwszych sześciu zakodowana jest data urodzenia, w przedostatniej płeć. Pozostałe cyfry są porządkowe. Istnieją po to, by żaden PESEL nigdy się nie powtórzył.
Numer PESEL można zapiać według schematu RRMMDDPPPPK i czytać następująco:
- RR - ostatnie dwie cyfry roku urodzenia;
- MM - miesiąc urodzenia;
- DD - dzień urodzenia;
- PPPP - cyfry porządkowe, z których ostatnia oznacza płeć
- K - cyfra kontrolna.
Ostatnia cyfra porządkowa (P) służy do określania płci. Kobietom przyporządkowane sącyfry parzyste 2, 4, 6, 8 oraz 0, mężczyznom nieparzyste - 1, 3, 5, 7, 9.
Dla przykładu PESEL 780203PPP6K należy do kobiety, która urodziła się 3 lutego 1978 roku, a PESEL 871115PPP9K - do mężczyzny, który urodził się 15 listopada 1987 roku.
PESEL osób urodzonych po 1999 roku jest inny
Każda osoba, która ma PESEL uzyskany po 1999 roku może się zdziwić powyższymi wyjaśnieniami. U niej dzień miesiąca będzie oznaczony inaczej.
Chodzi o to, by odróżnić numery PESEL osób urodzonych w różnych stuleciach. U tych, którzy urodzili się w 1925 roku i u tych, którzy urodzili się w 2025 roku, pierwsze dwie cyfry numeru identyfikacyjnego są takie same, bo oznaczają one dwie ostatnie cyfry roku urodzenia. Aby odróżnić te osoby, do cyfr oznaczających miesiąc urodzenia dodaje się liczbę 20. Stąd trzecia i czwarta cyfra PESEL-u oznaczająca miesiąc u osób urodzonych po 1999 roku będą wyglądały następująco:
- styczeń - 21;
- luty - 22;
- marzec - 23;
- kwiecień - 24;
- maj - 25;
- czerwiec - 26;
- lipiec - 27;
- sierpień - 28;
- wrzesień - 29;
- październik - 30;
- listopad - 31;
- grudzień - 32.
Podobnie będzie z osobami, które urodzą się w kolejnym stuleciu, czyli po roku 2099. W ich przypadku cyfry oznaczające miesiąc będą powiększone o liczbę 40.
Jak i gdzie zastrzec numer PESEL?
Zastrzeżenie numeru PESEL stanowi ważny sposób na zabezpieczenie swojej tożsamości. Wiąże się z czasowym ograniczeniem dostępu do niektórych usług finansowych i prawnych.
Warto wiedzieć, że z zastrzeżonym PESEL-em nie weżmiesz pożyczki w banku, nie wypłacisz znacznej ilości gotówki, nie dostaniesz kopii karty SIM, nie skorzystasz z zakupów na raty, nie otworzysz nowego rachunku bankowego i nie podpiszesz aktu notarialnego.
Od 17 listopada 2023 roku zastrzeżenie PESEL-u jest możliwe w aplikacji mObywatel lub na dedykowanej stronie internetowej. Wystarczy wejść do usługi "Zastrzeż PESEL" i aktywować ją.
Również cofnięcie takiego zastrzeżenia jest szybkie i możliwe na konkretny czas lub bezterminowo.
