Naukowcy odkryli mikroplastik w ludzkich kościach. Czy jest szkodliwy?
Rocznie na świecie produkuje się ponad 400 mln ton plastiku, z którego pył zanieczyszcza rzeki, morza, oceany, gleby i produkty codziennego użytku, a także przedostaje się do żywych organizmów. Mikroplastik znajduje się już nawet w naszej krwi, mózgu i kościach. Naukowcy dokonali analizy 62 badań, aby dowiedzieć się, jakie zagrożenie dla naszego zdrowia niesie mikroplastik w kościach.
Spis treści:
- W czym jest mikroplastik i jak dostaje się do organizmu?
- Czy mikroplastik jest szkodliwy? Naukowcy odkryli wpływ na komórki
- Mikroplastik w ludzkich kościach. Osteoporoza i inne problemy
W czym jest mikroplastik i jak dostaje się do organizmu?
Wszechobecny mikroplastik trafia do organizmu człowieka z różnych źródeł. Jest obecny nie tylko w środowisku naturalnym, ale również w odzieży, meblach, opakowaniach na żywność i napoje, a nawet w pojemnikach na kroplówkę. Drobinki tworzywa sztucznego przedostają się do naszego krwiobiegu, są wdychane z powietrzem, zjadane z żywnością i wchłaniane przez skórę.
W ostatnich latach naukowcy odkryli już mikroplastik w ludzkiej krwi, mózgu, łożysku, mleku, a nawet kościach. Jako że plastik (czyli różne rodzaje polimerowych tworzyw sztucznych) jest produkowany od stosunkowo niedawna, nie ma jeszcze zbyt wielu badań, które badałyby długofalowy wpływ mikroplastiku na zdrowie.
Zespół naukowców z Brazylii, Kanady i Francji dokonał tymczasem przeglądu 62 artykułów naukowych, aby odpowiedzieć na pytanie, czym grozi nagromadzenie mikroplastiku oraz nanoplastiku w ludzkich kościach. Okazuje się, że nie jest to obojętne dla zdrowia.
Czy mikroplastik jest szkodliwy? Naukowcy odkryli wpływ na komórki
Mikroplatik oraz nanoplatik (MPs) zdaniem autorów tej metaanalizy mogą stanowić nowe czynniki ryzyka związane z nowoczesnym trybem życia, które jednak nie były dotąd udokumentowane w stopniu satysfakcjonującym. Stąd też potrzeba przeglądu badań z ostatnich lat. Jakie wnioski z nich płyną?
Badania in vitro z ostatnich lat ukazały, że MPs wpływają na żywotność komórek, indukują starzenie się komórek, zmieniają różnicowanie komórek adipogennych, modyfikują ekspresję genów, zwiększają produkcję reaktywnych form tlenu, wywołują odpowiedzi zapalne oraz promują osteoklastogenezę.
Zwrócili oni uwagę również na powiązanie obecności mikroplastiku i nanoplatiku z różnicowaniem komórek macierzystych szpiku kostnego. A to dopiero początek listy możliwych skutków.
Mikroplastik w ludzkich kościach. Osteoporoza i inne problemy
Badacze przywołują również badania na zwierzętach, które wykazały, że spożywanie mikroplastiku i nanoplastiku "zaburza mikrobiotę jelitową i redukuje liczebność białych krwinek, co sugeruje zaburzenia funkcji szpiku kostnego". Oprócz tego MPs były w poprzednich badaniach wykrywane w tkance kostnej, skąd przedostały się z żołądka, wpływając na różne komórki krwi.
Mikroplastik może szczególnie zagrażać dzieciom i dorastającej młodzieży, których kości nadal rosną. Wykazano bowiem, że "akumulacja MPs w kościach redukowała ich wzrost i zaburzała mikroarchitekturę trabekularną [gąbczastą], prawdopodobnie wskutek obniżenia funkcji osteogennej osteoblastów". Oznaczać to może trudności w syntezie i mineralizacji macierzy kostnej oraz zmniejszenie ich gęstości. Może to prowadzić do osteoporozy.
Naukowcy jednocześnie zauważają, że wiele badań opiera się jedynie na testach in vitro i in vivo z użyciem modeli zwierzęcych, natomiast "mechaniczny wpływ odkładania się MPs w ludzkich kościach lub szpiku kostnym pozostaje w większości nieodkryty", co wymaga dalszych badań.
Źródło: Pelepenko, L.E., de Oliveira, M.C., Masaro, D.A. et al. Effects of microplastics on the bones: a comprehensive review. Osteoporos Int 36, 1327-1345 (2025). https://doi.org/10.1007/s00198-025-07580-4
