Czy lektura e-booków na czytnikach jest zdrowa dla wzroku?

Jak wynika z badania"E-czytelnik w wielkim mieście" przeprowadzonego przez Virtualo w lipcu 2013 na próbie ponad pół tysiąca warszawiaków, 45 proc. osób czytających e-booki korzysta z czytnika oraz z komputera. Między tymi dwoma urządzeniami jest ogromna różnica, a oczy przy lekturze pracują zupełnie inaczej. Intuicja i praktyka podpowiadają, że czytanie na komputerze nie jest zbyt zdrowe. Poprosiliśmy, więc lekarzy - specjalistów o profesjonalną opinię na ten temat - mówi Małgorzata Błaszczyk, Marketing Manager Virtualo.

Na pytania Virtualo odpowiedział Lek. med. Robert Matusik z Centrum Okulistycznego Nowy Wzrok, który specjalizuje się w laserowej korekcji wzroku, czyli nowych technologiach w okulistyce.

Virtualo: Czy czytanie jest zdrowe dla oczu? A może oko ludzkie lepiej pracuje patrząc w dal na przyrodę, zielone kolory?

Lek. med. Robert Matusik: Od czasów prehistorycznych człowiek potrzebował narządu wzroku do patrzenia w dal, gdyż dobry wzrok był niezbędny podczas zdobywania pożywienia. W okresie nowożytnym, ze względu na konieczność przekazywania coraz większych ilości informacji, wprowadzono teksty obrazkowe i literowe. Spowodowało to intensywną pracę wzrokową z bliska oraz co za tym idzie konieczność używania szkieł korekcyjnych. Pogarszanie się komfortu pracy podczas studiowania tekstu postępuje z wiekiem, co wiąże się z obniżeniem zdolności akomodacyjnej soczewki. Dlatego patrzenie w dal wydaje nam się bardziej przyjemne.

Czy oczy pracują inaczej patrząc na książkę drukowaną a na urządzenie do czytania takie jak czytnik, tablet?

Przy ocenie komfortu widzenia ważny jest kontrast obrazu. W przypadku tekstu na kartkach książki rolę odgrywa format czcionki, wysycenie liter oraz jakość tła (papier może mieć różny odcień bieli). Pracując przy urządzeniach elektronicznych typu czytnik, tablet jakość obrazu możemy sami ustalać stosownie do swoich potrzeb. Odczucia czytelnika wtedy są bardzo subiektywne. Jednakże zmęczenie oczu powstaje zarówno przy czytaniu książek jak i czytników elektronicznych. Wskazane jest wykonywanie częstszych przerw podczas pracy wzrokowej.

Jak długo powinno się czytać dziennie, żeby nie popsuć sobie wzroku?

Nie wyznaczono dotychczas limitu czasu, który predysponowałby do pogorszenia wzroku. Wystarczy pamiętać o zasadach higieny pracy, czyli o właściwym oświetleniu i przerwach podczas czytania. Zatem dobra wiadomość jest taka, że czytać można bardzo dużo z przestrzeganiem pewnych zasad.

Czy czytanie na telefonie o małym ekranie jest zdrowe? w dodatku kiedy czyta się w metrze, autobusie? Mam na myśli wpływ ekranu LCD i małej czcionki, wstrząsów...

Osobiście nie polecam długotrwałego czytania w takiej formie ze względu na niekorzystne warunki zewnętrzne (wstrząsy, zmienne oświetlenie, rozpraszające czynniki zewnętrzne). Osoby młodsze nie zwracają uwagi na wielkość czcionki, gdyż akomodacja pozwala im bez problemu odczytywać najdrobniejszy druk. Natomiast wspomniane wyżej czynniki mogą powodować dyskomfort w korze mózgowej i niechęć do czytania we wspomnianych warunkach oraz zmęczenie.

Czy jest różnica między czytaniem na tablecie (LCD) a ekranem eINK, czyli papierem elektronicznym?

Czytanie na ekranie eINK wydaje się być przyjemniejsze ze względu na lepsze parametry rozdzielczości obrazu. Poprawa kontrastu znacznie ułatwia proces czytania, podobnie jak możliwie najbardziej białe tło. Poza tym ekran LCD słabo sprawdza się w warunkach mocnego oświetlenia na przykład odbicia światła.

A jak się ma do tego sztuczne podświetlenie czytnika światłem?

Poprawia ono kontrast, tło wydaje się być bielsze oraz zapewnia lepsze warunki do czytania, czyli jest zjawiskiem pozytywnym. Należy pamiętać, że jest to sztuczne światło i do tego niezbyt intensywne, ale lepsze takie niż jego brak.

Czy kroje i rodzaje czcionki mają wpływ na czytanie zdrowe dla oczu? np. duże litery, dobry kontrast zamiast małych liter?

Wielkość i krój czcionki powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb czytelnika. Zarówno czytanie przy większych jak i przy mniejszych literach może być męczące dla oczu. Jeżeli czytanie tekstów sprawia nam trudność, towarzyszy im ciągła dekoncentracja, a tekst się rozmazuje, może to wynikać z nieskorygowanej wady wzroku. Wtedy nawet bardzo duże litery i dobry kontrast nie pomogą.

Jakie ma Pan rady dla czytelników - moli książkowych, aby zachowali zdrowy wzrok?

Zawsze powinno się zachowywać zasady higienicznego czytania, czyli pracować i czytać w odpowiednim oświetleniu (najlepiej dziennym), używać właściwej korekcji, jeżeli jest potrzebna, dostosować właściwą odległość i ergonomiczną pozycję oraz wykonywać częste przerwy. Lektura książek na czytnikach jest zdecydowanie lepsza dla naszych oczu, gdyż papier elektroniczny jest przyjazny dla wzroku. Główną przewagą czytników w porównaniu z komputerami jest zastosowanie e-papieru, technologii, która została zaprojektowana z myślą o naszych oczach i komforcie lektury.