Kolejne zaskakujące odkrycia w układzie Plutona
Sonda New Horizons wykryła dwa potencjalne kriowulkany na Plutonie. Natomiast dwa małe księżyce tej planety karłowatej powstały wskutek zlepienia mniejszych obiektów.
Przed przelotem sondy New Horizons (NH) obok Plutona niektórzy naukowcy uważali, że ta planeta karłowata może być podobna do Trytona, największego księżyca Neptuna. Tryton, z bliska obserwowany przez sondę Voyager 2 w 1989 roku, wykazał się dużą aktywnością geologiczną. Na powierzchni tego księżyca wykryto wiele kriowulkanów, które wyrzucały zmrożony azot oraz pył nawet do wysokości 8 km.
Przelot NH obok Plutona nie wykrył śladów podobnej aktywności do tej zauważonej na Trytonie. Była to pewna niespodzianka, gdyż spodziewano się, że oba obiekty mają podobną genezę. Od czasu przelotu poszukiwano na nowych zdjęciach Plutona śladów kriowulkanizmu.
Dziewiątego listopada na konferencji Annual Meeting of the Division for Planetary Sciences, zorganizowanej przez Amerykańskie Towarzystwo Astronomicznej, ogłoszono detekcję dwóch potencjalnych kandydatów na plutońskie kriowulkany. Te góry otrzymały nieformalne nazwy Wright Mons (mniejszy kriowulkan) oraz Picard Mons (większy kriowulkan). Obie formacje znajdują się na południe od “Sputnik Planum", które jest częścią słynnego “serca" na powierzchni Plutona. Jest to bez wątpienia jeden z najmłodszych obszarów na Plutonie.
Są to zupełnie inne formacje w porównaniu z tymi zarejestrowanymi na Trytonie. Dwa wykryte potencjalne kriowulkany na Plutonie znajdują się blisko siebie i charakteryzują się dużymi rozmiarami. Mniejszy Wright Mons ma średnicę około 160 km i wysokość około 4 km. Z kolei Picard Mons jest prawie dwa razy wyższą górą. Oba potencjalne kriowulkany mają centralne depresje, które przypominają kratery wulkanów.
Jak na razie status Wright Mons oraz Picard Mons to “potencjalne kriowulkany". Kolejne analizy danych, w tym i tych, których jeszcze nie otrzymano z NH, powinny wyjaśnić naturę tych tworów geologicznych.
Ponadto, analiza obrazów powierzchni Plutona przyniosła kolejne zaskakujące rezultaty. Niektóre z obszarów tej planety karłowatej wydają się być bardzo stare (wiek ok. 4 mld lat), a inne są bardzo młode (nawet zaledwie 10 milionów lat). Są także obszary o “pośrednim" wieku. Jest to jak na razie duża zagadka dla naukowców, którzy spodziewali się zbliżonego wieku wszystkich obszarów na Plutonie.
Ponadto, nowe analizy danych dotyczących mniejszych księżyców Plutona sugerują ich powstanie wskutek zlepienia z mniejszymi obiektami. Oznacza to, że w przeszłości wokół Plutona krążyło więcej małych księżyców. Co ciekawe, obrót małych księżyców Plutona wydaje się być bardzo chaotyczny - prawdopodobnie Charon wpływa na ten ruch. Rekordzista - księżyc Hydra - obraca się aż 89 razy wokół własnej osi podczas jednego obrotu dokoła Plutona i Charona.
NH zmierza obecnie ku planetoidzie 2014 MU69. Naukowcy próbują się dowiedzieć - m.in. na podstawie obserwacji wielkości i ilości kraterów na Charonie i Plutonie - na ile 2014 MU69 może być reprezentatywnym obiektem w Pasie Kuipera. Jak na razie na Plutonie wykryto ponad tysiąc kraterów.
