Miej oko na jaskrę
Atakując nerw wzrokowy - bezpośrednie łącze miedzy okiem a mózgiem - jaskra może doprowadzić do ślepoty. Wraz z postępującym zanikiem nerwu wzrokowego stopniowo zmniejsza się pole widzenia. Niestety utrata wzroku może sięgnąć nawet 40 proc. zanim chory zacznie zauważać problem. Trwający Światowy Tydzień Jaskry ma przypomnieć wszystkim o tej "cichej złodziejce wzroku" i zachęcić do kontrolnych badań wzroku, bo wcześnie wykryta jaskra może być skutecznie kontrolowana.
We wczesnym stadium jaskra powoduje pojawienie się niewielkich martwych punktów w polu widzenia. Nieleczona może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku. Dostępne leczenie pozwala na zatrzymanie postępów choroby, ale niestety uszkodzeń, które się dokonały, nie da się cofnąć. Epidemiolodzy szacują, że w Polsce na jaskrę cierpi nawet 800 tys. osób. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), ponad 8 mln ludzi na świecie straciło już wzrok z powodu tej choroby, a do 2020 r. ta liczba powiększy się o kolejne 3 mln. Tempo wzrostu liczby zachorowań wskazuje, że jaskra staje się chorobą cywilizacyjną.
Co można więc zrobić, by się uchronić przed jaskrą? Przede wszystkim regularnie odwiedzać okulistę!
- W przeciwieństwie do zaćmy, której pojawienie się daje odczuwalne skutki, jaskra atakuje w podstępny, niezauważalny sposób. Problem staje się widoczny, gdy utrata pola widzenia jest już znacząca. Dlatego kluczową rolę odgrywa wczesne rozpoznanie, a to może być dokonane wyłącznie przez okulistę przy użyciu specjalistycznego sprzętu. Zalecamy, by badania kontrolne w kierunku jaskry odbywały się co najmniej raz na 2 lata, a najlepiej co roku. Wtedy można wykryć i powstrzymać rozwój choroby we wczesnym stadium, skutecznie zapobiegając jej konsekwencjom - powiedziała prof. Marta Misiuk-Hojło, Przewodnicząca Sekcji Jaskry Polskiego Towarzystwa Okulistycznego.
Na badania diagnostyczne, jeśli nie były wykonane w ciągu ostatnich dwóch lat, przede wszystkim bezzwłocznie powinny się udać osoby z grupy ryzyka, czyli takie, które:
- Ukończyły 35 rok życia. Z wiekiem ryzyko wystąpienia rośnie. Osoby po 60 roku życia obciążone są sześciokrotnie wyższym ryzykiem rozwoju jaskry.
- Cierpią z powodu chorób serca, cukrzycy i wysokiego ciśnienia tętniczego - te wszystkie dolegliwości zwiększają ryzyko wystąpienia jaskry.
- Mają w rodzinie przypadek jaskry. Jaskra jest chorobą dziedziczną - prawdopodobieństwo wystąpienia najczęstszej odmiany jaskry jest 4 do 9 razy większe, jeżeli występuje ona u członków najbliższej rodziny.
- Mają wysoka krótkowzroczność.
Warto pamiętać, że na rozwój jaskry wpływają nasze zachowania i przyzwyczajenia. Ruch i aktywność fizyczna pozytywnie oddziałują na metabolizm oraz zapobiegają wystąpieniu jaskry, a już istniejącą spowalniają. Z kolei palenie papierosów, czy picie alkoholu jest jednym z czynników zwiększających ryzyko zachorowania, gdyż może wpływać na jaskrowe uszkodzenie nerwu wzrokowego. Chcąc długo cieszyć się dobrym wzrokiem, należy z nich zrezygnować.
Jaskra związana jest ze wzrostem ciśnienia płynu wewnątrz oka. Normalna wartość tego ciśnienia określana jest na 15-21 mmHg. Jeśli ciśnienie to wzrasta do poziomu 30-40 mmHg, ryzyko rozwoju jaskry zwiększa się 40-krotnie. Kluczowym dla rozpoznania jaskry jest więc regularne badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz diagnostyka i monitorowanie zmian w obrębie tarczy nerwu wzrokowego, które powinien przeprowadzać okulista.
Kolejną ważną różnicą miedzy jaskrą a zaćmą jest fakt, że ta pierwsza jest nieodwracalna i nie da jej się wyleczyć, czy nawet zatrzymać jej rozwoju wykonując zabieg chirurgiczny. Leczenie jaskry to proces, który trwa przez całe życie pacjenta i związany jest z regularnym stosowaniem kropli do oczu, których zadaniem jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego. Kluczowe znaczenie dla jego skuteczności w powstrzymaniu rozwoju jaskry jest konsekwentne przyjmowanie leków, zgodnie z zaleceniami lekarza. Po zastosowaniu odpowiedniego leczenia większość osób chorujących na jaskrę nie utraci wzroku, jednak aż do 25 proc. tych pacjentów nie przyjmuje przepisanych leków, a niemal połowa całkowicie przestaje przyjmować leki w ciągu sześciu miesięcy od rozpoczęcia leczenia. Takie zachowanie może z czasem prowadzić do utraty wzroku.
Oprócz stosowania kropli do oczu jaskrę można także leczyć za pomocą zabiegów laserowych, tradycyjnymi metodami chirurgicznymi lub różnymi kombinacjami tych metod. Operacyjne leczenie w wielu przypadkach jaskry jest ostatecznością.
