Pisma Kopernika przetłumaczone na nowo. Przeczytamy je w maju

Już w maju każdy zainteresowany będzie mógł zapoznać się z pismami, które Mikołaj Kopernik redagował jako kanclerz kapituły warmińskiej lub jako administrator dóbr kapitulnych w Olsztynie, poinformował portal Nauka w Polsce.

Ks. prof. Andrzej Kopiczko, pod którego redakcją powstała książka o Mikołaju Koperniku i jego działalności na Warmii podkreśla, że dotychczas pisma, które opublikowane zostaną w maju, znaliśmy jako regesty, czyli streszczenia. Teraz każdy będzie mógł przeczytać je w oryginale oraz tłumaczeniu. Wszystkie dokumenty pisane przez polskiego astronoma zostały odpisane z akt kapituły warmińskiej.

Te akta są dziś strasznie wyblakłe, niewyraźnie zapisane, trudne do odczytania. Dzięki temu, że my odpisaliśmy je, dokładnie wiemy, jaka jest ich treść.

---

Wśród pism są takie, które ani w XIX, ani w XX wieku nie doczekały się tłumaczenia z łaciny. Z kolei teksty, które wcześniej były tłumaczone, zostały porównane z oryginałami i skorygowane. Chodzi przede wszystkim o terminologię. Dotychczas wszystkie pisma były tłumaczone przez osoby spoza kleru, w związku z czym niektóre terminy kościelne nieco się różnią. Ks. Kopiczko dodał, że takim słowem jest np. łaciński "dominus", tłumaczone jako "pan". Tymczasem w terminologii kościelnej odnosiło się ono do księdza.

Widać, że w tych pismach Kopernik używa kościelnej tytulatury w stosunku do biskupa, współbraci w kapitule, czy księży. Dotąd postrzegano Kopernika nieco w oderwaniu od tego, że był on osobą duchowną; patrzono na niego jako astronoma, prawnika, lekarza.

---

Jednym z trudniejszych do przetłumaczenia tekstów, był zapisany w języku staroniemieckim dokument z 1517 roku. W tym przypadku przy pracy pomagał historyk języka niemieckiego prof. Grzegorz Chromik z Uniwersytetu Jagiellońskiego, który już wcześniej pomagał przy tłumaczeniu. Dokonał on także analizy językowej tekstu, z której wynika, że Kopernik posługiwał się dialektem niemieckim, jakim mówili ludzie z toruńskiego patrycjatu, czyli najbogatszej warstwy mieszczan.

Mikołaj Kopernik, polski astronom, lekarz i prawnik urodzony w 1473 roku niemal 40 lat (a więc ponad połowę 70-letniego życia) spędził na Warmii. To właśnie w tym regionie ― w Olsztynie, Lidzbarku Warmińskim i Fromborku ― w trakcie obserwacji i dokonywania obliczeń narodził się heliocentryczny model układu słonecznego.

Czy nowe tłumaczenie tekstów oznacza chęć przywrócenia obrazu Kopernika jako duchownego? Warto tu pokreślić, że ten nigdy księdzem nie był i nie chciał być. Był natomiast kanonikiem i otrzymał niższe święcenia. Ten tytuł oznaczał w rzeczywistości, że był on po prostu urzędnikiem kościelnym, a święcenia niższe oznaczały możliwość posługi, jak np. dzisiaj katechiści czy lektorzy. Wyświęcić na księdza chciał go natomiast brat jego matki - biskup Łukasz Watzenrode. Opór Kopernika prawdopodobnie na tyle skonfliktował go z wujem, że ten opuścił Lidzbark i przeniósł się do Fromborka.

Co więcej, w trakcie życia jego wuj bardzo nie chciał, aby jego siostrzeniec zajmował się astronomią, ten jednak prowadził obserwacje. Nie był jednak profesjonalnym astronomem, to było raczej jego hobby po godzinach pracy. 21 marca 1543 roku wydana została książka astronoma "O obrotach sfer niebieskich", która podobno miała dotrzeć do niego w dniu śmierci.