Starożytny port międzykontynentalny na celowniku polskich archeologów

Starożytny międzykontynentalny port przeładunkowy stanowił centrum wysyłkowe produktów do Europy już ponad dwa tysiące lat temu. Polscy archeolodzy wyruszą na badania tego starożytnego miejsca już w marcu przyszłego roku. Kto wie, jakie tajemnice skrywa indyjska ziemia.

Projekt wykopalisk polskich archeologów w Indiach

W marcu 2024 roku mają ruszyć wykopaliska w Indiach. Będzie to pierwszy raz, kiedy projekt wykopaliskowy w Indiach prowadzony jest przez polskich naukowców. Miejsce przyszłych wykopalisk znajduje się w obrębie współczesnej wsi Pattanam, gdzie odkryte zostały relikty północnej części starożytnego portu Muziris. Było to bardzo istotne centrum przeładunkowe, o którym wspominają w literaturze nawet rzymscy pisarze, w tym Pliniusz Starszy.  

Reklama

Pattanam znajduje się dokładnie w południowo-zachodnich Indiach. Od linii brzegowej Morza Arabskiego dzieli je współcześnie kilka kilometrów. Wykopaliska te będą pierwszymi w historii, kiedy to Polacy będą całkowicie odpowiedzialni za projekt. Jakiś czas temu polscy naukowcy prowadzili badania rozpoznawcze na przedmieściach Mumbaju w Soparze, jednak nie udało się uzyskać wsparcia instytucji naukowych, a co za tym idzie, wykopaliska nie doszły do skutku.  

Sandra Bielecka, GeekWeek: Jakie korzyści odniesie Polska nauka w związku z projektem?

Dr Marek Woźniak z Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN: Daje on polskiej nauce (bo nie tylko stricte archeologiczne badania pragniemy prowadzić) okazję włączenia się w międzynarodowe studia nad dziejami jednego z najważniejszych kręgów cywilizacyjnych starożytnego i średniowiecznego świata. Nawet dziś widzimy rosnącą rolę Indii w gospodarce i polityce międzynarodowej, i nie jest to jakiś historyczny ewenement. Cała historia kultury azjatyckiej, a co za tym idzie także światowej to interakcja pomiędzy wpływami Indii, Chin i Bliskiego Wschodu. 

Co było inspiracją do powstania projektu wykopalisk w Indiach?

My już od lat (od 2009 roku) pracując na stanowisku Berenike na egipskim wybrzeżu Morza Czerwonego, badamy powiązania grecko-rzymskiego Śródziemnomorza z krainami Południowego Wschodu. Teraz zamierzamy rozszerzyć naszą perspektywę i chcemy zająć się udziałem Indii Południowych w zglobalizowanym handlu początków naszej Ery z punktu widzenia tej części subkontynentu. W regionie Oceanu Indyjskiego powstał wtedy interkontynentalny szlak handlowo-komunikacyjny nazywany Szlakiem Przyprawowym, który na następne 2 tys. lat stał się najważniejszym szlakiem wymiany ekonomiczno-kulturowej. Ważniejszym nawet od słynnego "Jedwabnego Szlaku" (który jako sieć połączeń lądowych miał oczywiste ograniczenia logistyczne). 

Dlaczego Pattanam?

Co do stanowiska Pattanam, na którym będziemy prowadzić badania, to jest ono identyfikowane z częścią portowego ośrodka Muziris, wspominanego przez najważniejsze starożytne źródła (np. "Historia Naturalis" Pliniusza Starszego, "Geografię" Klaudiusza Ptolemeusza, I-wieczny traktat na temat handlu międzynarodowego "Periplus Maris Erythraei", itd.). Muziris miało być najważniejszym i centralnym portem zachodniego wybrzeża Indii Południowych i jak dotychczas jest jedynym zlokalizowanym i badanym archeologicznie starożytnym portem całego zachodniego wybrzeża subkontynentu.

Jakie znaczenie miał port w Muziris dla ówczesnego świata?

Do Muziris przypływały statki rzymskich, egipskich i perskich kupców, aby kupować tam przyprawy, kość słoniową i cenne kamienie, które później przez zatokę Perską i Morze Czerwone trafiały na największe rynki Starego Świata - Ktezyfonu, Antiochii Aleksandrii i oczywiście Rzymu gdzie sprzedawano je z bajecznym zyskiem. Jesteśmy teraz na początku naszych badań i poszukujemy dla projektu strategicznego sponsora

Zrozumienie starożytnego świata

Kierownik misji, doktor Marek Woźniak z Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN od wielu lat jest członkiem misji archeologicznej w Egipcie w Berenike nad Morzem Czerwonym. Dr Woźniak podkreśla, że poznanie stref i punktów kontaktów jest bardzo ważne dla zrozumienia hellenistycznej kultury handlu. Informacje na temat kontaktów i interakcji pomiędzy tymi różniącymi się kulturami mogą dostarczyć wielu odpowiedzi na frapujące zagadnienia z tej dziedziny.  

Inspiracja do projektu

To właśnie wykopaliska w Berenike stanowią inspiracje do podjęcia prac w Indiach. Prowadzenie badań na dwóch końcach zachodniej części morskiego szlaku pozwoli na włączenie się polskiej nauki w nurt badań nad starożytną globalizacją handlową. Stanowi to niesamowitą okazję na wkład polskich naukowców w poznanie jednego z największych osiągnięć ludzkiej historii, dyplomacji i ekonomii. 

Szlak łączący Berenike z Pattanam jest jednym z najważniejszych połączeń starożytnego świata, który łączy Bliski Wschód, Indie, Egipt oraz Europę. Dużą rolę odgrywał również w późniejszym okresie. Jak przypomina dr Woźniak: 

Do tej pory w Pattanam udało się odkryć bardzo dużo śladów kontaktów między grecko-rzymskim Śródziemnomorzem a hellenistycznyo-partyjskim Bliskim Wschodem. Naukowcy mają nadzieję zrekonstruować architekturę starożytnego miasta Muziris oraz zbadać jego ekonomię, oraz polityczne i logistyczne powiązania z innymi portami.  

Jednak dr Woźniak podkreśla, że kluczowe dla realizacji projektu jest pozyskanie strategicznych sponsorów, którzy będą chcieli zapisać się na kartach historii polskiej nauki zarówno w kraju, jak i na świecie. 

INTERIA.PL
Dowiedz się więcej na temat: Archeologia | polscy naukowcy | wykopaliska
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy