Zjadaliśmy mózgi wrogów. Dowody z polskiej jaskini
Jak dowiadujemy się z nowego badania opublikowanego na łamach czasopisma naukowego Scientific Reports, Europejczycy sprzed 18 tys. lat świętowali zwycięstwo w wojnie, zjadając mózgi swoich wrogów. A przynajmniej tak sugerują analizy skamieniałości z Jaskini Maszyckiej zlokalizowanej w Ojcowskim Parku Narodowym, która była domem dla tych kanibali.
Ekspansja demograficzna po ostatnim maksimum zlodowacenia ok. 20 tys. lat temu, mogła zaostrzyć rywalizację o zasoby, prowadząc do konfliktów między wczesnymi społecznościami ludzkimi. Zdaniem badaczy w niektórych przypadkach takie konflikty mogły skutkować kanibalizmem wojennym, na co wskazują m.in. skamieniałości odkryte w Jaskini Maszyckiej.
Sugerują one, że łowcy-zbieracze kultury magdaleńskiej, którzy ok. 18 tys. lat temu zamieszkiwali obszar dzisiejszej Polski, nie mieli w zwyczaju łagodnie traktować przeciwników. Jak wynika z nowego badania, praktykowali kanibalizm, a w niektórych przypadkach spożywali nawet mózgi pokonanych wrogów!
Wcześniejsze badania sugerowały, że starożytne społeczności ludzkie sięgały po kanibalizm albo z powodów rytualnych, albo w wyniku ekstremalnych warunków głodu, ale najświeższe analizy rzucają nieco inne światło na to zjawisko. Co ciekawe, ponieważ większość szczątków wydobytych z Jaskini Maszyckiej od XIX wieku aż do lat 60. XX wieku była roztrzaskana, początkowo nie było wiadomo, że należały do ludzi.
Na terenie Polski żyli kanibale
Teraz, dzięki analizie 53 fragmentów kości z wykorzystaniem technik mikroskopii 3D, naukowcy potwierdzili jednak "wykorzystanie ciał ludzkich w celach odżywczych". Badanie wykazało, że ciała były przetwarzane krótko po śmierci, zanim rozpoczął się proces rozkładu. Zdaniem badaczy wiele nacięć na ludzkich kościach jest zgodnych ze śladami pozostawionymi na kościach zwierząt, które były krojone i konsumowane.
Niektóre kości były celowo rozłupywane, aby dostać się do bogatego w składniki odżywcze szpiku. Jakby tego było mało, ślady cięć na czaszkach wskazują na usunięcie skóry głowy i mięśni w celu dostania się do mózgu – narządu bogatego w składniki odżywcze. Znalezione ślady i celowe złamania sugerują "wydobycie mięśni, mózgu i szpiku kostnego".
To systematyczne działanie wskazuje na kompleksowe spożycie szczątków, ze szczególnym uwzględnieniem najbardziej pożywnych części. Lokalizacja i częstotliwość nacięć oraz celowe łamanie szkieletu wyraźnie wskazują na odżywcze wykorzystanie ciał, co wyklucza hipotezę o traktowaniu ich wyłącznie w ramach obrzędów pogrzebowych
"Odżywcze" wykorzystanie zwierząt i ludzi
Ludzkie kości znaleziono pomieszane z kośćmi zwierząt, co sugeruje, że mogły być spożywane razem. A ponieważ wszystkie szczątki pochodzą z mniej więcej tego samego okresu, naukowcy podejrzewają, że zarówno ludzie, jak i zwierzęta, zostali zabici w tym samym wydarzeniu, prawdopodobnie podczas wojny.
Kanibalizm jest zachowaniem dokumentowanym na różnych etapach ewolucji człowieka. W kontekście prehistorycznym mógł być odpowiedzią zarówno na potrzeby przetrwania, jak i elementem rytuałów lub nawet przejawem przemocy międzygrupowej
