Niebezpieczne ślady w sieci

W dzisiejszych czasach jednym z wyznaczników bycia modnym jest fakt przynależenia do jak największego grona wszelkiego rodzaju społeczności internetowych, posiadania "tub" na filmy i zdjęcia, prywatne zapiski i blogi jako namiastka pamiętnika - tyle, że to wszystko jest dostępne dla milionów internautów na świecie.

Jeszcze 10 - 15 lat temu aby kogoś poznać (nawet przez internet), trzeba było z tą osobą porozmawiać, poprosić o zdjęcie, spotkać się. Dzisiaj tego problemu nie ma. Wystarczy posiadać konto w serwisie społecznościowym lub wpisać kluczowe informacje do wyszukiwarki. W kilka minut jesteśmy w stanie nadrobić kilka dni zbędnego "klikania". Jest to typowy przykład, określony przez socjologów jako "podążanie za stadem". Skoro stu moich znajomych ma konto w portalu społecznościowym, to i ja powinienem je mieć. Tym sposobem dla kogoś innego my sami możemy być tą setną osobą. Tak powstaje samonapędzające się koło.

Z badań prowadzonych przez wiele firm zajmujących się bezpieczeństwem IT wynika, że około połowa użytkowników portali społecznościowych akceptuje zaproszenia od kompletnie nieznanych osób. Wielu z nich udostępnia tym "znajomym" swoje prywatne adresy e-mail, numery telefonów, a niektórzy nawet swój pełny adres zamieszkania. Zastanówmy się, jak intensywnych działań wymagałoby uzyskanie takich danych jeszcze kilka lat temu. Dzisiaj wystarczy kilka kliknięć...

Jednym z największych problemów związanych z anonimowością w sieci jest fakt, że sami o nią nie dbamy.

---

Osobnym wątkiem jest publikowanie zdjęć w serwisach społecznościowych. Nie jest niczym złym zamieszczanie własnych fotografii. Taka jest przecież idea tych portali, by dzielić się wrażeniami, na przykład, z wakacji i opisy ubarwiać zdjęciami. Sytuacja jest jednak inna, kiedy te fotografie zahaczają o granice dobrego smaku, są przepełnione erotyką lub scenami niekoniecznie zasługującymi na uznanie... Należy zdawać sobie sprawę, że za kilka lat mogą być one dla nas kompromitujące i pozbawić szans na dobre stanowisko pracy. Mówimy w końcu o gigantycznej bazie danych, do której każdy w mniej lub bardziej ograniczony sposób ma dostęp.

Serwisy społecznościowe mogą być wykorzystane do różnego rodzaju ataków mających na celu zbieranie informacji, przechwytywania loginów i haseł, a także do reklamowania i spamowania.

Kiedy ktoś kliknie link, pojawi się prośba o pobranie najnowszej wersji programu Adobe Flash Player w celu odtworzenia filmu. Oczywiście będzie to koń trojański. Od tej pory nic nie będzie stało na przeszkodzie by wykradać hasła, numery kart kredytowych czy przyłączyć komputer do botnetu (sieci komputerów sterowanych przez cyberprzestępców).

Aby przejąć konto, Koobface początkowo infekował system i wykradał hasło oraz login potrzebne do zalogowania w portalu. Przeszukiwał w tym celu pliki cookie na komputerze ofiary, by następnie przejąć konto. Innym sposobem był phishing, a więc wysyłanie maili z linkiem prowadzącym do zainfekowanej strony, łudząco podobnej do oryginalnej. Użytkownik myślał, że wiadomość pochodzi od portalu i logował się poprzez wskazany odnośnik. Niestety, w tym momencie wszystkie dane były przesyłane do cyberprzestępcy, który wchodził w posiadanie kolejnego konta. Poniższy diagram pokazuje kolejne etapy zdobywania kont.

Omawiane wcześniej sposoby przejmowania kontroli są niczym w porównaniu do ostatnich osiągnięć robaka Koobface. Jego najnowsza wersja jest całkowicie zautomatyzowana i nie wymaga ingerencji człowieka w proces pozyskiwania konta. Szkodnik sam rejestruje konto i potwierdza rejestrację ze z pocztowej skrzynki gmail. W kolejnym kroku tworzy profil ze zdjęciem, dołącza do grup i dodaje nowych znajomych.

Należy być zatem nieufnym w stosunku do linków i zaproszeń jakie otrzymujemy od osób całkowicie nam obcych. Gorzej, niestety, sprawa się ma w przypadku otrzymania wiadomości z zainfekowanego konta naszego przyjaciela. Tutaj pomóc może rozwaga i niepobieranie plików z nieznanych źródeł. Ważny jest też uaktualniony program antywirusowy, który uchroni system przed infekcją nawet w przypadku próby pobrania niebezpiecznego pliku.

Druga sprawa to fakt, że większość użytkowników wychodzi z założenia, że wszystko co robią bez podpisywania się imieniem i nazwiskiem jest anonimowe. Używają loginów, tymczasowych nicków, nie zdając sobie nawet sprawy z tego jak szybko można do nich dotrzeć.

Podsumowując artykuł można powiedzieć, że na ujawnienie części danych jesteśmy skazani poprzez samo podłączenie komputera do sieci. Mam na myśli daty logowania, preferencje użytkownika, wyniki wyszukiwania oraz wiele innych informacji, bez których nie można mówić o swobodnym poruszaniu się po internecie.

Materiał powstał na bazie artykułu "Wielki Brat w Sieci" autorstwa Macieja Ziareka, analityka zagrożeń z Kaspersky Lab Polska