Jak powstaje zorza polarna? Znów była nad Polską

Zorza polarna to wyjątkowe zjawisko, które zachwyca ludzi od wieków. Choć jest kojarzone z miejscami na ziemi w pobliżu jej magnetycznych biegunów, to w ostatnich miesiącach zorza polarna była widoczna nawet w środkowej Europie, w tym i w Polsce. Czym jest zorza polarna i jak powstaje?

Zorza polarna na zachodnim wybrzeżu Islandii. Jak powstaje i czym jest?
Zorza polarna na zachodnim wybrzeżu Islandii. Jak powstaje i czym jest?Owen Humphreys/Press Association/East NewsEast News

Jak powstaje zorza polarna? Zjawisko jedyne w swoim rodzaju

Od zarania dziejów zorzy polarnej przypisywano boskie pochodzenie, a szczególnie sporo do powiedzenia miały ludy skandynawskie. Dziś wiemy już, że powstawanie zorzy polarnej jest ściśle powiązane z wybuchami na Słońcu. Jak to jednak możliwe, że wydarzenia na odległej od Ziemi gwieździe mają tak widoczny z naszej perspektywy wpływ?

Gdy duże pokłady cząstek energii (protonów i elektronów) dotrą ze Słońca na Ziemię, zostają przechwytywane przez ziemskie pole magnetyczne. Chroni nas ono przez rzeczonymi wiatrami słonecznymi, jednocześnie przesyłając je w stronę biegunów naszej planety. Tam cząsteczki przyspieszają, a po wejściu w ziemską atmosferę reagują z tutejszymi gazami - to właśnie one odpowiadają za niezwykle kolory i grę świateł. Zorza polarna a pole magnetyczne? Bez tego połączenia nie byłoby widowiska!

Kolory zorzy polarnej. Zieleń, błękit i co jeszcze?

Połączenie cząsteczek gazów i pozostałości wiatrów słonecznych na skutek uwalniania energii emituje widzialne światło. Kolor zorzy polarnej jest zależny od dostępności tlenu oraz innych pierwiastków i wysokości, na której dochodzi do tego zjawiska. Kolory nie są w tym wypadku czynnikiem losowym, a konkretnym efektem połączeń odpowiednich elementów i cząsteczek.

Stąd też azot sprawia, że zorza polarna ma kolor bordowy. Dzięki tlenowi przybiera odcień zieleni, a lekkie pierwiastki wodoru i helu sprawiają, że kolor zorzy polarnej będzie oscylował w granicach niebieskiego lub błękitnego oraz fioletu. 

Gdzie występuje zorza polarna?

Już sama nazwa wskazuje, że na poszukiwania zorzy polarnej powinniśmy udać się w kierunku jednego z magnetycznych biegunów Ziemi. Dla polskich łowców zorzy łatwym kierunkiem będzie Norwegia lub Islandia, chociaż równie dobrze nie trzeba ruszać się z miejsca - zorza polarna w Polsce nie jest przecież zjawiskiem abstrakcyjnym.

Takie zjawisko miało w naszym kraju miejsce w nocy z 23 na 24 kwietnia 2023 roku.

Aby zwiększyć swoje szanse na zobaczenie zorzy polarnej warto jednak wybrać się na wycieczkę. Świetnym kierunkiem jest Islandia. Państwo położone na wyspie w północnej Europie słynie nie tylko z pięknych krajobrazów, ale również z występowania zorzy polarnej.

Jeżeli wolicie inne klimaty, to zorza polarna występuje również na południowej półkuli - na przykład w Nowej Zelandi. Zobaczcie, jak prezentuje się zorza Aurora Australis.

Kiedy występuje zorza polarna w Polsce?

Chociaż Polska nijak ma się do państw południowych pod względem np. warunków pogodowych, to i tak położenie naszego kraju nie sprzyja powstawaniu zorzy polarnej. Jak jednak wspomniano wyżej, zjawisko to jest możliwe do zaobserwowania w Polsce. Muszą jedynie zajść odpowiednie ku temu warunki.

Przede wszystkim, rzeczone wiatry słoneczne muszą mieć odpowiednią, nieprzeciętnie dużą siłę, aby moc promieniowania mogła dotrzeć nad nasz kraj. Dzieje się tak np. nad Bałtykiem, choć również niektóre miasta bywają okraszone tym wspaniałym zjawiskiem. Jest tylko jeden problem - niebo nad Polską często bywa zachmurzone.

Aplikacja do obserwacji zorzy polarnej

Aby stać się prawdziwym łowcą zórz polarnych przydatna może okazać się specjalna aplikacja. W tym wypadku godnym polecenia jest program My Aurora Forecast & Alerts. Aplikacja do szukania zorzy polarnej dostępna jest na systemy Android oraz iOS. Do czego służy?

Można ją przyrównać do aplikacji pogodowych, lecz w tym wypadku obiektem zainteresowania nie jest deszcz czy chmury, a widoczność i występowanie zorzy polarnej na świecie. Informuje o szczegółach na temat wiatrów słonecznych i możliwości pojawiania się zorzy polarnej w danych miejscach na Ziemi.

Rubin „Estrela de Fura”. Rusza w tournée po świecieAFP
INTERIA.PL
Masz sugestie, uwagi albo widzisz błąd?
Dołącz do nas