Równonoc wiosenna i równonoc jesienna. Dwa wyjątkowe dni w roku

Równonoc występuje dwa razy w roku, ale dzień i noc wbrew nazwie nie trwają tyle samo. Zazwyczaj wiązana jest z pierwszym dniem kalendarzowej wiosny, wyznacza moment kultu i jest ważnym momentem w kulturze niektórych krajów.

Podczas równonocy dzień i noc wbrew nazwie nie są równe
Podczas równonocy dzień i noc wbrew nazwie nie są równe123RF/PICSEL
  • Ziemia krąży wokół Słońca po orbicie i jednocześnie nachylona jest pod kątem około 23,5 stopnia. 
  • To powoduje szereg następstw, m.in. występowanie pór roku, zmiana wysokości górowania Słońca i kąta padania promieni słonecznych czy zmiana miejsca wschodu i zachodu Słońca na linii horyzontu w ciągu roku. 
  • Dwa razy w roku promienie słoneczne padają pod kątem prostym na zwrotniki Raka i Koziorożca i wówczas mamy przesilenia: letnie i zimowe oraz na równik — wtedy oświetlona jest cała półkula i występuje zjawisko równonocy: wiosennej albo jesiennej.

Równonoc wiosenna i jesienna. Ile trwa dzień i noc?

Na całej kuli ziemskiej Słońce wschodzi na wschodzie i zachodzi na zachodzie. Jednak w związku z nachyleniem Ziemi przez pół roku Słońce przesuwa się bardziej na północ lub południe. W lipcu lepiej oświetlona jest półkula północna, w grudniu południowa. Dwa razy w roku - w marcu i we wrześniu - Ziemia nachylona jest tak, że Słońce znajduje się bezpośrednio nad równikiem. Jednak dzień i noc nie są idealnie równe. Nie trwają po 12 godzin.

Podczas równonocy promienie słoneczne padają na równik pod kątem prostymPrzemyslaw "Blueshade" IdzkiewiczWikimedia Commons

Podczas równonocy dzień trwa nieco dłużej niż noc. To zasługa atmosfery, która rozprasza promieniowanie słoneczne, zanim jeszcze je zobaczymy i po zachodzie. Czyli Słońce jest jeszcze lub już pod linią horyzontu, ale światło  dociera do powierzchni Ziemi.

W równonoc i przez kilka dni przed i po równonocy długość dnia będzie wynosić od około 12 godzin i 6 i pół minuty na równiku, do 12 godzin i 8 minut na 30 stopniach szerokości geograficznej, do 12 godzin i 16 minut na 60 stopniach szerokości geograficznej.
informuje US National Weather Service

Kiedy dzień i noc są równe?

W języku angielskim termin równonoc określa się mianem equinox, po francusku équinoxe, a hiszpańsku - equinoccio. Terminy te pochodzą od łacińskich słów "aequus" (równy) i "nox" (noc).

Jest również podobne określenie - equilux (fr. équilux, niem. Äquilux) oznaczający "równe światło“. To czas kiedy rzeczywiście dzień i noc są równe. Zjawisko to występuje kilka dni przed równonocą wiosenną i kilka dni po równonocy jesiennej.

Kiedy jest równonoc wiosenna i równonoc jesienna w 2023 roku?

Zjawisko równonocy może nieznacznie różnić się w zależności od roku, występuje około 20 marca i 23 września. Przesunięcia wynikają z tego, że ziemski rok nie trwa idealnie 365 dni (jest dodatkowe 6 godzin, które kumuluje się co roku i powoduje przesunięcie, a raz na 4 lata dodaje jeden dzień). Zmienia się również nachylenie Ziemi, co również zmienia czas równonocy.

Równonoce wyznaczają astronomiczny początek wiosny lub jesieni (w zależności od półkuli). W 2023 roku była 20 marca o godzinie 22:24 czasu polskiego (21:24 UTC). Z kolei ta jesienna nastąpi o 8:50 czasu polskiego (2:50 EDT) 23 września.

Związek równonocy z kulturą i wierzeniami

Ludzkość od tysięcy lat patrzy w niebo, śledząc ruchy Słońca i gwiazd. Często równonoc była włączana do tradycji kulturowych i religijnych. Dla starożytnych cywilizacji nie był to wyłącznie początek kolejnej pory roku, ale zjawisko, które dyktowało, kiedy należy siać, sadzić i zbierać plony.

W Japonii równonoc wiosenna (shunbun-no hi 春分の日) i jesienna (shūbun no hi) są świętami państwowymi (kokumin no shukujitsu 国民の祝日) od 1948 roku, podczas których tradycyjnie upamiętnia się i oddaje cześć zmarłym przodkom i bliskim. Często shunbun-no hi zbiega się z zakończeniem roku szkolnego, który w Japonii kończy się w marcu, a zaczyna w kwietniu. Święto równonocy zbiega się  z początkiem kwitnienia wiśni w regjonie Kantō.

W hinduskim kompleksie świątynnym Angkor Wat w Kambodży wybudowanym w latach 1113-1150 Słońce podczas równonocy wschodzi bezpośrednio nad centralną świątynią.

Angkor Wat123RF/PICSEL

Niezwykle ciekawe zjawisko występuje w świątyni Majów w Chichén Itzá w Meksyku, znanej jako Świątynia Kukulcana. To obiekt kultu poświęcony wężowemu bogu. Podczas równonocy promienie słoneczne wyglądają, jakby wąż schodził po świątyni, podróżując do świata podziemnego. Według badań opublikowanych w 2018 roku obiekt wybudowany został między VIII a  XII wiekiem.

PIramida Kukulcana Daniel Schwen/CC BY-SA 4.0Wikimedia Commons
Twoje Centrum Bezpieczeństwa – Oszustwo na kodINTERIA.TV
Masz sugestie, uwagi albo widzisz błąd?
Dołącz do nas