Polscy naukowcy odkryli tajemnice blizn. Pierwsze takie badania

Blizny powstają na skórze w wyniku urazów i stanowią swego rodzaju pamiątkę po np. ranach ciętych, szarpanych czy też po oparzeniach. Niekiedy nie stanowią one problemu, jednak zdarza się, że istotnie wpływają na komfort czy wygląd pacjenta.

Analiza Polaków może wspomóc opracowywanie leków, które będą wspierać proces szybszego gojenia się ran oraz niwelować pozostające po urazach blizny.

Naukowcy z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie przeprowadzili szereg badań, które pozwoliły im na stwierdzenie różnic w budowie oraz składzie blizn zależnie od płci. Publikacja naukowa polskich ekspertów na ten temat ukazała się już w czasopiśmie "Biomedicines".

- Nasza praca jest pierwszą publikacją, w której wykazano różnice między kobietami i mężczyznami powyżej 50. roku życia w budowie skóry pourazowej, czyli blizn. Uzyskane wyniki mogą przysłużyć się do rozwoju badań nad nowymi preparatami farmakologicznymi uwzględniającymi różnice płci pacjentów - przytacza PAP wypowiedź prof. Barbary Gawrońskiej-Kozak, liderki Zespołu Biologii Regeneracyjnej w Instytucie Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie.

Dzięki badaniom Polaków, którzy skupili się na lepszym poznaniu mechanizmów naprawczych, które kontrolują proces gojenia ran skórnych z wytwarzaniem blizn, podejście do radzenia sobie z pozbywaniem się tych "pamiątek" może się zmienić.

- Już od dawna wiadomo, że skóra nienaruszona różni się w zależności od płci: u mężczyzn m.in. jest grubsza, ma więcej kolagenu typu 1, więcej gruczołów łojowych, które wydzielają sebum. Nasze badania wskazują, że także w obrębie blizn występują różnice zależne od płci - podkreśliła prof. Barbara Gawrońska-Kozak.

Na tempo gojenia się rozmaitych ran wpływa wiele czynników, niekiedy leczenie się skóry związane jest z powstaniem dużych i wyraźnych blizn. Polacy przyjrzeli się temu procesowi.

- Gojenie bliznowe jest korzystne dla organizmu, ponieważ dzięki niemu w miarę szybko zostaje przywrócona funkcja ochronna skóry, zabezpieczając m.in. przed wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych do zranionego miejsca. Niestety, zdarza się, że proces ten zachodzi nieprawidłowo, co może prowadzić do pojawienia się licznych powikłań, takich jak niegojące się rany czy blizny przerostowe - wytłumaczyła cytowana przez PAP prof. Barbara Gawrońska-Kozak.

Żeby lepiej zrozumieć, jak tworzą się blizny zależnie od płci osoby poszkodowanej, naukowcy z Olsztyna przeanalizowali różne próbki skóry - zdrowej oraz bliznowej. W badaniach uczestniczyli też lekarze z Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Olsztynie. I chociaż medycyna zna już różne sposoby na zmniejszenie widoczności blizn i lepsze gojenie ran, to poszerzenie wiedzy na ten temat dzięki badaniom Polaków, może znacząco wpłynąć na jeszcze lepsze zrozumienie potrzeb danego pacjenta.

Eksperci odkryli, że skład oraz budowa takich śladów po urazach różnią się u kobiet i mężczyzn zawartością kolagenu typu 1 i 3, oraz elastyny.

Wyniki badań ujawniły tajemnice blizn, których wcześniej nie znano - u mężczyzn w bliznach na skórze brzucha występuje więcej kolagenu typu 1 oraz elastyny, niż u kobiet. To pokrywa się z wiedzą dotyczącą różnic w składzie skóry niezranionej. W przypadku zranionej skóry kobiet wykazano, że w bliznach znajduje się wyższy poziom ekspresji genów charakterystycznych dla obecnej w skórze tkanki tłuszczowej.

Ponadto w bliznach kobiet zaobserwowano nagromadzenia większej ilości kolagenu typu 3 - to rodzaj kolagenu, który jest powiązany z regeneracyjnym gojeniem się ran, zwanym też idealnym gojeniem. Ten sposób leczenia się ran rzadko występuje u ssaków. Natomiast analiza budowy blizn u kobiet i mężczyzn wykazała, że od płci zależny jest m.in. układ włókien kolagenowych oraz ich grubość. W tym przypadku odnotowano, że są one delikatniejsze w przypadku kobiet.

- To dopiero pierwsze przesłanki, które wymagają dalszych badań, ale po raz pierwszy zaprezentowaliśmy, że to kobiety mogą mieć większy potencjał do gojenia regeneracyjnego niż mężczyźni - powiedziała dr Marta Kopcewicz, przytaczana przez Radio Olsztyn.

Jak podaje PAP, według opinii prof. Barbary Gawrońskiej-Kozak wyniki tych badań mogą się przyczynić do rozwoju prac nad potencjalnymi preparatami farmakologicznymi, które będą uwzględniały różnice płci. 

- Ponadto nasze badania wnoszą istotną wiedzę o bliznach u ludzi powyżej 50. roku życia, gdy skóra jest inna niż u młodych, którzy zazwyczaj stanowią grupę badawczą w badaniach w tym zakresie - podsumowała ekspertka.