Trąby powietrzne w Polsce. Gdzie u nas jest aleja tornad?

Trąba powietrzna to kolumna silnie wirującego powietrza, która ma kontakt zarówno z chmurą burzową - Cumulonimbusem, jak i podłożem. Powstaje w momencie kontaktu powietrza ciepłego i chłodnego. Jeżeli unoszące się ciepłe powietrze ma wystarczająco dużo siły, może sprawić, że wiatr, czyli poziomy ruch powietrza będzie odchylany do góry w kierunku pionowym. 

Nazwy trąba powietrzna i tornado używane są zamiennie.

Trąby powietrzne w Polsce, a precyzyjniej trąby wodne możemy spotkać na wybrzeżu. Od późnej wiosny do wczesnej jesieni, kiedy nad ciepłą wodę napływają chłodne masy powietrza, pojawiają się trąby wodne. Ich powstawaniu sprzyja tzw. chwiejność powietrza i związany z nią pionowy ruch powietrza. Aby uformował się wir, niezbędna jest lokalna zbieżność wiatrów, choć jednocześnie nie mogą wiać ze zbyt dużą siłą.

Na ogół wiry wodne nie stanowią zagrożenia i są znacznie słabsze od typowej "lądowej" trąby powietrznej, ale zawsze warto zachować czujność. Czas trwania zjawiska to najczęściej zaledwie kilka minut

Wbrew obiegowej opinii nie składa się z wody zasysanej z morza, ale cząsteczek wody obecnej w atmosferze.

Zwiększona obecność trąb powietrznych w Polsce Południowej związana jest z obecnością obniżenia terenu pomiędzy Sudetami i Karpatami - Bramą Morawską. 

Wszelkie wzniesienia są barierą dla przemieszczających się mas powietrza. Nie inaczej jest z górami w południowej części naszego kraju. Dlatego Brama Morawska jest drogą, którą burze mogą znacznie łatwiej pokonać, przemieszczając się z południowego zachodu.

Trąby powietrzne nawiedzające Polskę zwykle mają siłę F2 lub F3 w skali Fujity-Pearsona (skala od F0 do F6). Najsilniejsze obserwowane zdarzenia,  jak choćby to, które nawiedziło Lublin w 1931 roku, można zaliczyć do F4.

Zmiany klimatu mogą przyczynić się większej amplitudy i wahań temperatury, a tym samym przyczynić się do częstszych i silniejszych trąb powietrznych.

Według danych ESSL jeszcze 20 lat temu w Europie notowano  200-300 tornad. W ostatnich latach liczba ta wzrosła do 500-600. Naukowcy szacują, że liczba ta będzie rosła, co pokazują udostępniane dane.

Podobnym do tornada i często z nim mylonym zjawiskiem są wiry pyłowe. W odróżnieniu od huraganu powstają przy ładnej pogodzie i słabym wietrze. Nagrzany przez słońce grunt oddaje ciepło do atmosfery, a powietrze unosząc się dzięki podmuchom wiatru, zaczyna wirować. Wiry pyłowe najczęściej można obserwować od kilku sekund do kilku minut.

Zobacz także: Trąba wodna nad Zatoką Gdańską. Czy jest powód do niepokoju?

Oprócz trąb powietrznych możemy się spotkać również z niebezpiecznym zjawiskiem, jakim jest wiatr szkwałowy lub biały szkwał. Pierwszy związany jest, podobnie jak rozwój tornada, z chmurą deszczową Cumulonimbus. Nagle zaczyna wiać niesamowicie silny wiatr, który łamie i wyrywa drzewa oraz może spowodować zniszczenia innych obiektów. Drugi z kolei jest trudniejszy to przewidzenia, gdyż zrywa się nagle, przy ładnej pogodzie.

Najważniejsze to zwracać uwagę na ostrzeżenia, jak przesyłane na telefony alerty RCB, czyli Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Jeśli otrzymamy taki alert, lub prognozy pogody  będą wskazywały na możliwość wystąpienia silnych wiatrów, należy zabezpieczyć przedmioty na balkonach, tarasach.

Aby zadbać o własne bezpieczeństwo, należy ograniczyć wyjścia z domu, pozamykać okna. W przypadku tornada dodatkowo należy udać się do fragmentu mieszkania najgłębiej położonego w budynku.

Jeśli tornado zastałoby nas na zewnątrz, należy jak najszybciej znaleźć obniżenie terenu, np. przydrożny rów i położyć się w nim zakrywając głowę.

Choć perspektywa ogromnej ilości polubień, udostępnień i subskrypcji w mediach społecznościowych, czy na YouTube jest kusząca, lepiej schować telefon. Koncentrując się na robieniu zdjęć lub nagrywaniu możemy nie zauważyć np. przedmiotów unoszonych przez wiatr.

Zobacz także: 

Śmiercionośne tornada w USA. "To będzie nowa normalność"

Wał szkwałowy. Piękny i niebezpieczny. Co to za zjawisko i jak powstaje?