Rosja rozpędza wyścig zbrojeń

Największe światowe przedsiębiorstwa z branży zbrojeniowej trzeci rok z rzędu mają mniejsze obroty. W 2013 roku zmalały one o 2 procenty. Większą sprzedaż i produkcję (średnio o 20 proc.) odnotowały natomiast firmy rosyjskie. Takie dane przedstawił w raporcie pod koniec 2014 roku Sztokholmski Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem (SIPRI).

Analitycy instytutu obliczyli, że w 2013 roku sprzedaż produktów i usług związanych z branżą zbrojeniową 100 największych potentatów wyniosła 402 mld dolarów. Niewielki spadek obrotów odnotowali producenci z USA i Kanady, a także Włoch i Hiszpanii. Firmy brytyjskie utrzymały pozycję, a francuskie nieco ją poprawiły.

Przez lata na światowym rynku broni i uzbrojenia dominowały wielkie koncerny z USA, Europy Zachodniej i Rosji. Teraz dokonują się na nim zmiany, które zwróciły uwagę analityków SIPRI. W rankingu 100 największych i najważniejszych producentów broni maleje liczba północnoamerykańskich i zachodnioeuropejskich przedsiębiorstw.

Mimo że nadal dwie trzecie firm na liście "Top 100" pochodzi z USA i krajów członkowskich NATO, a ich produkcja pokrywa ponad 84% zapotrzebowania na systemy uzbrojenia na świecie, przedstawiciele sztokholmskiego instytutu zwracają uwagę na rosnące znaczenie tak zwanych rynków wschodzących.

Łączna sprzedaż broni "wschodzących" firm z listy "Top 100" to tylko około 3,6% globalnej sprzedaży, ale producenci z Brazylii, Indii, Republiki Korei Południowej, Singapuru i Turcji coraz częściej stają się dostawcami wysoko zaawansowanej technologicznie broni. W raporcie zwraca się uwagę na rosnącą pozycję koncernów tureckiego konsorcjum Aselsan i brazylijskiego Embraera.

Niemal o jedną trzecią zwiększyła się też sprzedaż produktów przemysłu lotniczego i kosmicznego Korean Aerospace Industries. Ta tendencja najwyraźniej się utrzymuje, bo na początku stycznia 2015 roku władze w Seulu podały, że w 2014 roku wyeksportowały broń za 3,6 mld dolarów - jest to kwota 15 razy większa niż w 2006 roku i o 200 mln dolarów wyższa niż w 2014 roku.

- Udział w światowej sprzedaży broni firm spoza Ameryki Północnej i Europy Zachodniej rośnie od 2005 roku. Takie kraje, jak Brazylia, Turcja czy Korea Południowa prowadzą świadomą politykę wspierania własnego przemysłu zbrojeniowego - wyjaśnia Aude Fleurant, dyrektorka badań SIPRI.

Sukcesy rosyjskich firm zbrojeniowych w dużej mierze wynikają z zamówień rządowych. Rekordowy wzrost sprzedaży - o ponad 110 procent - odnotował Tactical Missiles Corporation, producent rakiet taktycznych oraz systemów walki elektronicznej.

Najwyższe miejsce (12.) w rankingu "Top 100" wśród rosyjskich spółek zajął natomiast koncern Ałmaz-Antiej, producent zestawów przeciwlotniczych (m.in. Buk i S-300P/S-400) - jego przychody ze sprzedaży w 2013 roku zwiększyły się o jedną trzecią. Siemon Wezeman z SIPRI zwraca uwagę, że także Rosjanie stawiają na wyższą jakość: dążą do tego, aby ich uzbrojenie stawało się porównywalne z produkowanym w Stanach Zjednoczonych i innych państwach natowskich.

Do 2020 roku armia rosyjska ma w większości (ok. 70 proc.) dysponować nowoczesnym lub zmodernizowanym uzbrojeniem, które będzie pochodzić (z niewielkimi wyjątkami) z rodzimych fabryk. Analitycy zwracają uwagę, że to, czy uda się sfinansować ten ambitny plan, zależy głównie od cen ropy naftowej. Dziś rosyjska zbrojeniówka zarabia więcej niż w latach ubiegłych, ale eksperci SIPRI prognozują, że może się to zmienić, bo na przemysł zbrojeniowy bardziej wpływa polityka niż oddziałują tendencje gospodarcze.

Małgorzata Schwarzgruber