Kiedyś uderzyła w Ziemię. Naukowcy ujawniają, skąd mogła pochodzić Theia
4,5 miliarda lat temu Ziemia miała niebezpiecznie bliską sąsiadkę. Theia, tajemnicze ciało z wewnętrznego Układu Słonecznego, zderzyła się z młodą planetą i zmieniła jej historię raz na zawsze. Najnowsze badania pokazują, skąd mogła pochodzić i dlaczego jej ślady wciąż kryją się w skałach Ziemi i Księżyca.
4,5 miliarda lat temu Ziemia miała dość bliską sąsiadkę, która ostatecznie doprowadziła do tego, jak nasza planeta wygląda obecnie (włącznie z naszym naturalnym satelitą). Theia, tajemnicze ciało z wewnętrznego Układu Słonecznego, zderzyła się z młodą planetą i zostawiła po sobie ślady widoczne do dziś w skałach Ziemi i Księżyca. Nowe badania pokazują, jak mogła wyglądać jej "lista składników" i skąd dokładnie przybyła.
Naukowcy porównali próbki. Wynik jednoznaczny
Naukowcy z Instytutu Maxa Plancka i Uniwersytetu Chicagowskiego skoncentrowali się na izotopach metali. To one przechowują zapis wczesnej historii ciał niebieskich. - Skład chemiczny ciała archiwizuje całą jego historię formowania, w tym miejsce pochodzenia - wyjaśnia prof. Thorsten Kleine.
Badacze porównali skały ziemskie i księżycowe, w tym próbki z misji Apollo, analizując proporcje izotopów żelaza, chromu, molibdenu i cyrkonu. Wynik? Ziemia i Księżyc są pod tym względem praktycznie nie do odróżnienia.
To podobieństwo nie rozwiązuje jednak zagadki kolizji. Chociaż większość modeli zakłada, że Księżyc powstał niemal wyłącznie z materiału pochodzącego z Thei, możliwe jest również, że składa się on głównie z materiału z wczesnego płaszcza Ziemi lub że skały z Ziemi i Thei nierozerwalnie się wymieszały. Dlatego zespół wykonał coś w rodzaju planetarnej inżynierii wstecznej sprawdzając, jakie kombinacje rozmiarów i składów Ziemi i Thei mogły doprowadzić do obecnego stanu. Wyniki wskazują, że Theia powstała bliżej Słońca niż Ziemia, a jej materiał był częściowo inny niż ten z meteorytów obecnych w okresie formowania się wczesnej Ziemi.
Ziemia i Theia. Sąsiadki we wczesnym Układzie Słonecznym
Najbardziej przekonujący scenariusz zakłada, że oba ciała narodziły się w tej samej części wewnętrznego Układu Słonecznego.
- Najbardziej przekonującym scenariuszem jest to, że większość elementów budulcowych Ziemi i Thei pochodzi z wewnętrznych obszarów Układu Słonecznego. Ziemia i Theia prawdopodobnie sąsiadowały ze sobą - powiedział dr Timo Hopp, badacz z Instytutu Maxa Plancka i główny autor nowego badania.
To właśnie ten bliski układ miał umożliwić późniejszą kolizję, która przekształciła Ziemię i doprowadziła do powstania Księżyca. Dzisiejsze modele wskazują, że zanim doszło do kolizji, w młodej Ziemi trwał proces segregacji pierwiastków. Żelazo i molibden wniknęły do jądra planety, dlatego ich obecność w płaszczu może pochodzić wyłącznie z Thei.
Źródło: Max Planck Society
Publikacja: Timo Hopp et al, The Moon-forming impactor Theia originated from the inner Solar System, Science (2025). DOI: 10.1126/science.ado0623. www.science.org/doi/10.1126/science.ado0623
