Lewant kolebką pochówków. Wspólne tradycje Homo sapiens i neandertalczyka
Wcześni Homo sapiens i ich neandertalscy kuzyni zaczęli chować swoich zmarłych mniej więcej w tym samym czasie i tym samym miejscu, czyli ok. 120 tys. lat temu w regionie Lewantu, położonym w zachodniej Azji. A przynajmniej tak sugeruje nowe badanie wskazujące, że oba gatunki mogły przynajmniej częściowo dzielić kulturę, chociaż nie brakuje też między nimi znaczących różnic.
Naukowcy z Uniwersytetu w Tel Awiwie oraz Uniwersytetu w Hajfie w Izraelu przeanalizowali 17 miejsc pochówku neandertalczyków oraz 15 miejsc pochówku Homo sapiens w Azji. Wyniki ich badań wskazują na podobieństwa i różnice w sposobie, w jaki obie grupy chowały swoich zmarłych. Co ciekawe, daty niektórych miejsc pochówku sugerują, że tradycja grzebania bliskich mogła się rozpocząć właśnie w Lewancie - wcześniej niż w przypadku innych znanych miejsc pochówku neandertalczyków w Europie czy Homo sapiens w Afryce.
Przypomnijmy, że Lewant to określenie państw leżących na wschodnim, azjatyckim wybrzeżu Morza Śródziemnego. Obszar ten obejmuje dzisiejsze państwa: Liban, Syria, Izrael, Jordania oraz Autonomia Palestyńska - w szerszym znaczeniu do Lewantu zalicza się również Azję Mniejszą (Turcja) i Egipt.
Podobieństwa i różnice w rytuałach pogrzebowych
Obie grupy grzebały osoby w różnym wieku, chociaż u neandertalczyków częściej spotykano pochówki niemowląt. W grobach obu grup znajdowano różne przedmioty, takie jak drobne kamienie, kości zwierząt czy rogi. Jednakże szczegóły samych pochówków wskazują na odmienne podejścia - neandertalczycy zazwyczaj chowali swoich zmarłych głębiej w jaskiniach, podczas gdy Homo sapiens preferowali wejścia do jaskiń lub skalne schronienia.
Kolejną różnicą była pozycja ciała. Szkielety Homo sapiens często znajdowano w pozycji zbliżonej do embrionalnej, podczas gdy neandertalczycy stosowali bardziej zróżnicowane ułożenia ciał. Neandertalczycy również częściej wykorzystywali kamienie, być może jako prymitywne nagrobki, podczas gdy w grobach Homo sapiens częściej znajdowano dekoracyjne przedmioty, takie jak ochra i muszle.
Kulturowe i środowiskowe tło pochówków
Zdaniem badaczy, częstsze praktykowanie pochówków w Lewancie przez obie grupy mogło być związane z rosnącą konkurencją o zasoby i przestrzeń. Był to obszar, gdzie obie populacje spotykały się i rywalizowały ze sobą, co mogło sprzyjać wymianie kulturowej, ale także prowadzić do innowacji w rytuałach pogrzebowych.
Niemniej, jak podkreślają naukowcy, pomimo wielu podobieństw w materialnej kulturze obu gatunków, sposób pochówku ujawnia bardziej złożony obraz. Po zniknięciu neandertalczyków około 50 tysięcy lat temu praktyka grzebania zmarłych w regionie Lewantu na pewien czas ustała. I wróciła dopiero pod koniec epoki paleolitu, w czasach wczesnych społeczności osiadłych i ostatnich łowców-zbieraczy - Natufian.
Odkrycia te budzą wiele pytań dotyczących tego, jak pochówki były postrzegane i praktykowane przez różne grupy homininów oraz jak te praktyki mogły kształtować się w wyniku presji środowiskowej i kontaktów międzygatunkowych. Kolejnym wyzwaniem dla naukowców będzie zbadanie, jakie czynniki kulturowe i społeczne doprowadziły do przerwy w tradycji pochówków po zniknięciu neandertalczyków oraz jaki wpływ miało to na późniejsze społeczności ludzkie.
***
Bądź na bieżąco i zostań jednym z 90 tys. obserwujących nasz fanpage - polub Geekweek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!
