Naukowcy już wiedzą. To prawdziwe powody masowego wymierania życia na Ziemi

Mezozoik datowany jest na okres 251,9-66 mln lat temu. Era ta jest szczególna w historii Ziemi, gdyż rozpoczęła się od wielkiego wymierania stworzeń pod koniec permu i zakończyła się... zagładą wielkich gadów pod koniec kredy.

Właśnie wtedy doszło do rozpadu superkontynentu Pangei. Zaczął także powstawać Atlantyk i Ocean Indyjski. Na świecie zaczęły dominować dinozaury, pojawiły się także pierwsze prymitywne ssaki. W trakcie milionów lat doszło wówczas do wielu zaskakujących zdarzeń, które wywarły nieodwracalny wpływ na naszą planetę.

Wcześniejsze badania dokumentowały, że w wodach oceanicznych w mezozoiku istniały okresy, w których wody były skrajnie pozbawione tlenu. Powodowało to wielokrotne masowe wymieranie stworzeń morskich. Nowe analizy ujawniają, że za brak życiodajnego tlenu mogły odpowiadać ruchy tektoniczne naszej planety.

Zebrane dowody wskazują, że powstający bazalt (rodzaj skały wulkanicznej) uwalniał (zarówno na dnie oceanów, jak i na powierzchni kontynentów) olbrzymie ilości fosforu. Uwalnianie to trwało aż do okresów wyczerpania tlenu, czyli do oceanicznych zdarzeń beztlenowych.

By to udowodnić, specjaliści wykorzystali specjalny model komputerowy, który pozwolił na stworzenie symulacji ukazującej, w jaki sposób "impulsy" fosforu wpływałyby na chemię oceanu. Analizy te potwierdziły, że obfitość fosforu doprowadziła do braku tlenu w oceanie, co z kolei miało wpływ na kierunek rozwoju życia morskiego i późniejszą ewolucję stworzeń.

Naukowcy wskazują, że fosfor jest jednym z pierwiastków niezbędnych do życia. Wykorzystywany jest przez organizm do tworzenia DNA oraz błon komórkowych, jest także kluczowym składnikiem głównego źródła energii komórek, czyli ATP.

Ujawniono, że bardzo duże ilości fosforu w środowisku skutkowały nagłym przyspieszeniem wzrostu i produktywności organizmów morskich - był on jak naturalny nawóz. Konsekwencją tych procesów były gigantyczne ilości materii organicznej, która opadała na dno oceanów. Dalej rozkład zgromadzonej materii zużywał tlen, co na taką skalę miało destrukcyjne działanie dla świata.

Jak mówi prof. Benjamin Mills z Leed’s School of Earth and Environment: - Proces ten ostatecznie spowodował, że całe połacie oceanów stały się beztlenowe lub zubożone w tlen, tworząc "martwe strefy", w których zginęła większość życia morskiego. Zdarzenia beztlenowe trwały zazwyczaj około jednego do dwóch milionów lat i miały głęboki wpływ na ekosystemy morskie, których dziedzictwo jest odczuwalne nawet dzisiaj.

Z kolei prof. Tom Gernon z Uniwersytetu w Southampton stwierdził: - Oceaniczne zdarzenia beztlenowe były jak naciśnięcie przycisku resetu dla ekosystemów planety.

- Skały bogate w materię organiczną, które nagromadziły się podczas tych wydarzeń, są zdecydowanie największym źródłem komercyjnych rezerw ropy naftowej i gazu na świecie - wskazał prof. Mills

Badacze uważają, że nowe odkrycie wyznacza ścisłe sprzężenie między Ziemią, tektoniką, geochemią i oceanami. Sprzężenie to ma nieodzowny wpływ na toczące się życie na naszej planecie. Nowe analizy pokazują silniejszy, niż oczekiwano związek między wnętrzem planety a jej środowiskiem powierzchniowym i biosferą.

Jednocześnie pradawne wydarzenia mogą dostarczyć nam wskazówek dotyczących potencjalnych konsekwencji tego związku w przyszłości. Nadmiar składników odżywczych może mieć niebagatelny wpływ na dzisiejsze środowiska morskie.

Prof. Gernon podsumowuje: - To niezwykłe, jak łańcuch zdarzeń wewnątrz Ziemi może oddziaływać na powierzchnię, często z niszczycielskimi skutkami. Badanie zdarzeń geologicznych oferuje cenne spostrzeżenia, które mogą pomóc nam zrozumieć, jak Ziemia może reagować na przyszłe obciążenia klimatyczne i środowiskowe.

Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie naukowym Nature Geoscience.