Pierwszy raz widzimy coś takiego. Nowe nagranie sondy Solar Orbiter

European Space Agency (ESA) opublikowała niedawno nowe nagranie, które jest przyspieszonym filmem poklatkowym zarejestrowanym w przeciągu 8 godzin w dniu 12 października 2022 roku przez sondę Solar Orbiter. Nie wiadomo, dlaczego agencja tak długo wstrzymywała się z publikacją nagrania.

Sonda kosmiczna skupiła się na niezwykle słabym świetle emitowanym przez strumień superszybkich, naładowanych cząstek - zjawisko znane jako wiatr słoneczny - które niemal bezustannie emitowane są przez Słońce.

Wiatr słoneczny jest znanym od dawna zjawiskiem, którego wyjaśnienie zostało zasugerowane już w XIX wieku. Jednak dopiero teraz zostało po raz pierwszy nagrane, jak cząsteczki "wylatują ze Słońca w ruchu spiralnym, niczym złapane w cyklon, który rozciąga się na długość milionów kilometrów od Słońca" - pisze w oświadczeniu ESA.

Na nagraniu widać też blisko 10 idealnie płaskich, w połowie jasnych i w połowie ciemnych linii, które przelatują przed ekranem niczym UFO czy kosmici znani z gier wideo typu "Space Invaders". Te latające obiekty są tylko na pozór niezidentyfikowane. Naukowcy twierdzą, iż są to gwiazdy, które wydają się przemieszczać, gdy sonda krąży wokół Słońca.

W nowym badaniu nagrania, opublikowanym 26 marca w "The Astrophysical Journal", naukowcy opisali olbrzymi korkociąg słoneczny jako "duży pseudostrumień" ("large pseudostreamer"), który wybuchł w pobliżu bieguna północnego Słońca w wyniku rozbłysku słonecznego, który wyrzucił do przestrzeni chmurę plazmy. Zjawisko to znane jest jako koronalny wyrzut masy (CME)."Pseudostrumień" osiągnął długość rzędu 1,5 średnicy Słońca i był widoczny przez około 3 godziny.

Jak uważają badacze, spiralna struktura strumienia wiatru jest najpewniej wynikiem fluktuacji Alfvéna, wywołanych przez fale jonów, które oscylują w odpowiedzi na zaburzenia pola magnetycznego, które występują podczas rozbłysku. Ten unikalny kształt może być związany z pozycją strumienia w pobliżu jednego z biegunów Słońca, gdzie pole magnetyczne jest zwykle znacznie silniejsze niż przy równiku.

Słońce znajduje się obecnie w szczytowej fazie swojego 11-letniego cyklu aktywności. To okres znany jako maksimum słoneczne. Zaczął się on oficjalnie na początku 2024 roku. Podczas tego etapu potężne rozbłyski słoneczne eksplodują znacznie częściej, a wiatr słoneczny nasila się. Opublikowane przez ESA nagranie pochodzi jednak z nieco wcześniejszego okresu, zanim aktywność słoneczna przybrała na sile. Tym bardziej zaskoczyło ono naukowców.

Jeszcze do niedawna źródło i złożone zachowania wiatru słonecznego pozostawały w dużej mierze przedmiotem spekulacji. Nowa generacja pojazdów kosmicznych pomaga rozwiązać te zagadki.

Gdy to wideo było nagrywane, Solar Orbiter był jedyną sondą zdolną do rejestrowania wiatru słonecznego z tak dużą precyzją. Misja Proba-3, która rozpoczęła się w grudniu 2024 r., tę niezwykłą szczegółowość osiąga m.in. dzięki swojej zdolności do tworzenia sztucznych zaćmień Słońca w kosmosie (za pomocą przyrządu znanego jako koronograf). Kilka lat wcześniej, w 2018 r. NASA wystrzeliła sondę Parker Solar Probe. Zebrała ona niedawno cenne dane o wiatrach słonecznych w trakcie bardzo bliskich przelotów w pobliżu gwiazdy.

Naukowcy spodziewają się nasilenia wiatru słonecznego w ciągu najbliższych lat. Po zakończeniu maksimum słonecznego nasza gwiazda przejdzie w etap "pola bitwy" ("battle zone"), w którym niestabilności magnetyczne wywołują duże dziury koronalne na powierzchni i dochodzi do wystrzeliwania ekstremalnych podmuchów słonecznych. Może to prowadzić do zjawiska zorzy polarnej (autory), takiej jak ta, która w zeszłym tygodniu była widoczna nad USA.

***

Bądź na bieżąco i zostań jednym z 87 tys. obserwujących nasz fanpage - polub GeekWeek na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!