Naukowcy odkrywają, jak styl narracji determinuje to, co zapamiętujemy

Hipokamp odgrywa kluczową rolę w przekształcaniu doświadczeń w trwałe wspomnienia, jednak jak to się dzieje, że niektóre historie nam opowiedziane pamiętamy jeszcze długo, a inne nie zostają w naszej pamięci? Okazuje się, że sposób opowiadania może mieć z tym związek.

Psycholog Signy Sheldon z Uniwersytetu McGill postanowiła przyjrzeć się temu zjawisku. Wraz ze swoim zespołem stworzyła dwie wersje historii opisujących codzienne wydarzenia - jedna z nich koncentrowała się na szczegółach koncepcyjnych, a druga na percepcyjnych. Odkryto w ten sposób, że słuchanie różnych stylów narracji aktywuje różne sieci pamięci w mózgu.

Aby to sprawdzić, naukowcy odtworzyli nagrania audio 35 zdrowym młodym dorosłym. Każda z trzech historii zawierała głównie szczegóły fabuły (wyjście do restauracji, lot samolotem i robienie zakupów) oraz skupiała się na percepcji - czymś doświadczanym przez pięć zmysłów - albo na myślach lub obserwacjach związanych ze opowieścią.

W pierwszym scenariuszu szczegółem percepcyjnym mógłby być opis zapachu odświeżacza powietrza w samochodzie podczas jazdy do restauracji, natomiast szczegół koncepcyjny dotyczyłby tego, że po zajęciu miejsca narrator był mile zaskoczony, odkrywając, że patio znajduje się na dachu.

Uczestnicy najpierw wysłuchali nagrania, które zawierało jedynie najważniejsze szczegóły, aby zapoznać się z treścią. Następnie naukowcy odtwarzali scenariusze w różnych wersjach, mierząc aktywność mózgową za pomocą rezonansu magnetycznego. Na koniec zespół polecił uczestnikom opowiedzenie historii, którą słyszeli, i ocenił ich na podstawie liczby zapamiętanych szczegółów.

Wykorzystując dane z rezonansu, badacze zmapowali połączenia funkcjonalne między hipokampem a innymi obszarami mózgu w różnych warunkach narracyjnych. Okazało się, że wersje ze szczegółami koncepcyjnymi były związane z połączeniami przedniej części hipokampu z obszarami w ramach sieci domyślnej mózgu, czyli obszaru odpowiedzialnego za przetwarzanie informacji związanych z własną osobą i emocjami. Narracje percepcyjne natomiast wykazywały silniejsze połączenia hipokampu z obszarami skroniowymi, które dbają o funkcjonowanie pamięci.

Wyniki te sugerują, że style opowiadania historii, niezależnie od tego, czy są bardziej koncepcyjne, czy percepcyjne, zmieniają sposób, w jaki hipokamp łączy się z poszczególnymi obszarami mózgu w celu tworzenia wspomnień. Styl opowiadania zatem może kształtować pamięć, a wiedza ta pomoże w dostosowaniu komunikacji do różnych grup odbiorców, w tym grup wiekowych.

- Osoby starsze częściej korzystają z systemu pamięci koncepcyjnej niż osoby młodsze, które podczas doświadczania wydarzenia preferują system pamięci percepcyjnej - wyjaśnia autorka. - Może to pomóc nam dostosować informacje do różnych grup wiekowych, aby poprawić pamięć. Mamy nadzieję, że uda nam się to przetestować w przyszłości.