Ocean zmienia się szybciej, niż myśleliśmy. Dramatyczne tempo zakwaszenia
Naukowcy odkryli, że wody przybrzeżne zakwaszają się szybciej, niż wcześniej przewidywano. Najnowsze badania pokazują, że upwelling wynosi na powierzchnię głębokie, już kwaśne wody, co dramatycznie przyspiesza spadek pH. Sytuacja stawia światowe ekosystemy morskie w trudnej przyszłości.
Naukowcy z Uniwersytetu St. Andrews zauważyli, że wody przybrzeżne tracą równowagę chemiczną w niezwykle szybkim tempie. Do oceanów trafia coraz więcej dwutlenku węgla z atmosfery, a ten szybko obniża pH wód. Problem widać szczególnie tam, gdzie na powierzchnię wydobywają się głębokie, bogate w CO₂ masy wody.
Wody przybrzeżne stają się kwaśniejsze szybciej, niż wynikało z prognoz
W centrum uwagi badaczy znalazł się Prąd Kalifornijski, klasyczny przykład regionu upwellingowego. Upwelling jest zjawiskiem, w którym głębokie warstwy oceanu unoszą się ku górze, przynosząc ze sobą chłód, składniki odżywcze i, jak się okazuje, naturalnie wyższy poziom CO₂. Im dłużej taka woda przebywa w głębinach, tym bardziej rośnie jej kwasowość, bo gromadzi dwutlenek węgla uwalniany przy rozkładzie materii organicznej. Gdy wraca na powierzchnię i styka się z atmosferą, proces zakwaszania przyspiesza jeszcze mocniej.
To właśnie ta kombinacja (naturalnie kwaśna woda i dodatkowy CO₂ pochodzący z działalności człowieka) sprawia, że tempo zmian w strefach upwellingu znacząco odbiega od globalnych średnich. Badacze odtworzyli historię tych zmian, analizując próbki koralowców i zapisane w nich sygnatury izotopów boru. Następnie sprawdzili, jak będzie wyglądał XXI wiek, korzystając z modelu regionalnego. Obraz jest spójny. Wody przybrzeżne w takich miejscach stają się coraz bardziej narażone na gwałtowne spadki pH.
Zobacz również:
Co to oznacza dla ludzi i środowiska?
Wbrew pozorom, to nie jest tylko akademicka dyskusja. Regiony upwellingu należą do najbardziej produktywnych miejsc na Ziemi. Wspierają rybołówstwo, karmią lokalne społeczności, a tym samym rozwijają całe sektory lokalnej gospodarki. Jeśli ich chemia nadal będzie zmieniać się tak szybko, skutki odczują zarówno ekosystemy, jak i ludzie żyjący dzięki morzu. Co ważne, podobne procesy zachodzą w innych wielkich regionów upwellingowych, od prądu Humboldta u wybrzeży Peru po Prąd Benguelski i Kanaryjski wzdłuż zachodniego wybrzeża Afryki. Każdy z nich może podążyć ścieżką obserwowaną dziś u wybrzeży Kalifornii.
Badacze zwracają uwagę, że zrozumienie tych mechanizmów jest kluczowe, jeśli chcemy przewidywać, jak ocean poradzi sobie w najbliższych dekadach. A patrząc na tempo zakwaszenia, ten czas dla wód przybrzeżnych może okazać się wyjątkowo wymagający.
Źródło: University of St. Andrews. "Scientists find coastal seas acidifying shockingly fast." ScienceDaily. www.sciencedaily.com/releases/2025/11/251129044522.htm (accessed November 30, 2025).
Publikacja: Mary Margaret V. Stoll, Curtis A. Deutsch, Hana Jurikova, James W. B. Rae, Hartmut Frenzel, Anne M. Gothmann, Simone R. Alin, Alexander C. Gagnon. A century of change in the California Current: upwelling system amplifies acidification. Nature Communications, 2025; 16 (1) DOI: 10.1038/s41467-025-63207-6
