Odnaleziono najstarszy skamieniały mózg kręgowca, który może zmienić teorię dotyczącą ewolucji tego organu

Wspomniane szczątki ryby zostały wyciągnięte z głębi ziemi prawie sto lat temu z kopalni węgla w Lancashire w Anglii. Do tej pory nikt nie zdawał sobie sprawy z prawdziwej wartości znaleziska. Obecna technologia pozwoliła zajrzeć do fascynujących wnętrzności skamieniałego kręgowca.

Wykorzystując tomografię komputerową, naukowcy ujawnili relikt mózgu, który dostarczył zapisu stanu tego organu, obalając jednocześnie wcześniejsze teorie dotyczące ewolucji mózgu. Najstarszy mózg na świecie został odnaleziony w szczątkach ryby Coccocephalus wildi - są one zaliczane do ryb promieniopłetwych, które stanowią ponad połowę wszystkich obecnie zwierząt szkieletowych oraz 96 proc. wszystkich ryb.

Jak zaznaczają naukowcy, tkanki miękkie rzadko ulegają zachowaniu. Jednakże w tym przypadku zarówno mózg, jak i nerwy czaszkowe "zatrzymały się w czasie", m.in. dlatego, że przez miliony lat nic nie zmiażdżyło czaszki zwierzęcia, a minerały szybko zastąpiły tkanki. Mimo to większość tylnej części mózgu się nie zachowała.

Naukowcy, przeprowadzając skany, sądzili, że uzyskają obraz przypadkowego wzrostu minerałów lub pustej przestrzeni w jamie czaszki, lecz zamiast tego zobaczyli symetryczną strukturę z zagłębieniami, podobnymi do tych, które są obserwowane w żywym mózgu, a także włókna przypominające nerwy czaszkowe.

Jak powiedział dr Matt Friedman z Uniwersytetu Michigan: - Miał wszystkie te cechy i powiedziałem sobie: Czy to naprawdę mózg, na który patrzę? Powiększyłem ten obszar czaszki, aby wykonać drugi skan w wyższej rozdzielczości i było jasne, że dokładnie tak musi być -. Naukowcy napisali w swoim artykule naukowym: "Coccocephalus wskazuje na bardziej skomplikowany wzór ewolucji mózgu, niż sugerują same żyjące gatunki".

Badacze piszą także, że: "Szczegóły struktury mózgu u Coccocephalus mają wpływ na interpretację morfologii neuronów we wczesnych stadiach ewolucyjnych głównej linii kręgowców".

Naukowcy zauważają, że mózg Coccocephalus "składa się do wewnątrz", podobnie jak u obecnie żyjących ptaków i ssaków. Jednakże jest to odwrotne względem mózgów współczesnych ryb promieniopłetwych, których organ ten składa się na zewnątrz. Badacze sugerują, że mózgi ryb musiały przejść radykalną zmianę w pewnym momencie historii, jednakże nie wiadomo dlaczego i kiedy to się stało.

Jak mówi Friedman: - Dlatego trzymanie fizycznych okazów jest tak ważne. Bo kto wie, co za 100 lat ludzie będą mogli zrobić ze skamieniałościami w naszych kolekcjach -. Obecnie naukowcy skupili się na przeskanowaniu innych skamieniałości ryb, które znajdują się w zbiorach muzeum. Wyniki badań zostały opublikowane w Nature.