Ropa naftowa w Polsce. Gdzie są złoża i ile jej wydobywamy?
Polskie złoża surowców zawierają w sobie wiele minerałów, do których w największej części należy węgiel brunatny, wapienie, granity oraz węgiel kamienny. To jednak nie wszystko, ponieważ mamy w Polsce ropę naftową. Choć złoża ropy są o wiele mniejsze niż w przypadku największych przemysłów wydobywczych świata, to i tak stanowią część surowców wydobywanych nad Wisłą. Gdzie występują i jakie jest krajowe wydobycie?
Ropa naftowa to ciekła kopalina powstała na skutek przemian dotykających materiał organiczny (np. szczątek zwierząt i roślin). Przeobrażenia miały charakter biochemiczny oraz termiczny.
Jest to zatem zdaniem wielu naukowców materiał organiczny, który wynika z połączenia dostatecznych pokładów masy organicznej gromadzonej w danym miejscu i odpowiednich warunków biologicznych, chemicznych i termicznych występujących wraz z samą materią.
Co ciekawe, to nie jedyna teoria dotycząca powstawania ropy. Niektórzy naukowcy (np. Dmitrij Mendelejew) twierdzili, że ropa naftowa powstaje w sposób ciągły - na skutek oddziaływania pary wodnej na karbidy metali - i jest związkiem nieorganicznym.
Złoża ropy naftowej w Polsce (podobnie jak w wielu innych europejskich państwach) nie należą do największych. Roczne wydobycie ropy w Polsce na 2022 rok szacowano na 1,3 miliona tony, co odpowiadałoby około 5 procentom całego zapotrzebowania.
Szacowane złoża ropy w Polsce wynoszą od 100 do około 300 milionów ton tego surowca. Znając taką wartość, wypadałoby ją porównać do innych państw.
Dla przykładu szacuje się, że Arabia Saudyjska posiada złoża ropy naftowej wynoszące około 40,6 miliardów ton, co stanowi ponad 17% rezerw tego surowca na całym świecie. Połowę z tego ma Iran, którego złoża ropy wynoszą według szacunków ponad 20 miliardów ton.
Jak wspomniałem wcześniej, w Polsce wydobywa się ropę naftową ze złóż znajdujących się w kilku miejscach w kraju. Łączna liczba złóż wynosi nieco ponad 80, z któych każde charakteryzuje się innymi możliwościami wydobywczymi. W naszym kraju najwięcej ropy naftowej znajduje się na obszarze polskiej strefy ekonomicznej na Bałtyku, ale również w obszarze Niżu Polskiego.
To właśnie tam znajduje się m.in. Złoże Barnówko-Mostno-Buszewo i Kopalnia Lubiatów, które odpowiadają za ponad 70% krajowego wydobycia ropy naftowej. Należy również wymienić Karpaty, w których znajduje się kilkanaście polskich złóż ropy, w tym Krosno, Jasło i Gorlice.
Chociaż polskie złoża ropy naftowej nie należą wcale do największych i stanowią tylko dodatek do krajowego zapotrzebowania, to nasze państwo miało duży wkład w naukę o tym surowcu. Wystarczy powiedzieć, że najstarszy szyb naftowy na świecie powstał właśnie w Polsce w 1852 roku. Powstał we wsi Siary pod Gorlicami, a wydrążono go ręcznie.
Niedługi później, bo w 1854 roku powstała pierwsza polska kopalnia ropy naftowej. Założona w Bóbrce koło Krosna z inicjatywy Ignacego Łukasiewicza kopalnia stanowiła podwaliny pod rozwój polskiego przemysłu naftowego, którego historia jest istotnym wkładem w związek ludzi z tym surowcem.
Główną przyczyną powstania niewielkich złóż ropy w Polsce były procesy kolizji kontynentalnych, które przez wiele lat doprowadziły do mniejszego odkładania się materiału organicznego, a w rezultacie do ograniczonego wytwarzania się ropy naftowej.
To zupełnie inna sytuacja, niż w przypadku bogatego w ropę obszaru Bliskiego Wschodu. Tamtejsze roponośne tereny były przez długi czas pokryte oceanami i morzami, w których proces odkładania się materiałów organicznych był niezakłócony - to z kolei doprowadziło do powstania największych złóż ropy naftowej.
