Trzęsienie ziemi w Mjanmie i Tajlandii. Dlaczego ten obszar jest podatny na wstrząsy?

Jak podała agencja AFP, premier Tajlandii Paetongtarn Shinawatra ogłosiła w Bangkoku, stolicy kraju, stan wyjątkowy, który po kilku godzinach odwołano. Ma on związek z trzęsieniem ziemi, które nawiedziło kraj. Wstrząsy miały magnitudę 7,7. Wiadomo, że epicentrum trzęsienia było w pobliżu miasta Mandalaj w Mjamie, kraju sąsiadującym z Tajlandią. Służba Geologiczna Stanów Zjednoczonych (Geological Survey) oraz niemieckie centrum GFZ podały, że hipocentrum było na niewielkiej głębokości, zaledwie 10 km. Obszar epicentrum jest podatny na trzęsienia ziemi, ale stosunkowo słabo zaludniony, a istniejące domy to niska zabudowa. Jednak duża siła i płytkie hipocentrum doprowadziły do tego, że wstrząsy były odczuwalne na znacznym obszarze, docierając do Tajlandii i prowadząc do wielu zniszczeń.

Ziemia nie jest twardą kulą. Składa się płyt kontynentalnych, które cały czas przemieszczają się z różną prędkością. W niektórych miejscach procesy wewnętrzne doprowadzają do rozrywania się litosfery i utworzenia tzw. ryftu, czyli podłużnego pęknięcia w skorupie ziemskiej. Magma wydostaje się na powierzchnię, tworząc nowe skały. Taka strefa ryftu biegnie przez środek Oceanu Atlantyckiego, przez co Europa i Afryka oddalają się od Ameryk.

Na Oceanie Spokojnym, w pobliżu Półwyspu Indochińskiego występuje tzw. strefa subdukcji, czyli obszar gdzie cięższa płyta oceaniczna wchodzi pod lżejszą - kontynentalną. Na wschód jest też płyta indyjska, która stale naciska na płytę eurazjatycką.

Precyzyjniej - Mjanma i Tajlandia znajdują się w pobliżu uskoku Andamana na zachodzie i łuku Sunda na południu, które są granicami między płytą euroazjatycką a płytą indoaustralijską. Kilka aktywnych uskoków w tym regionie powoduje trzęsienia ziemi, które co jakiś czas dotykają (i będą dotykały) te azjatyckie kraje.

Przypomnijmy, że wstrząsy mierzy się przy użyciu dwóch skal - Richtera i Mercallego.

Skala Richtera, ta bardziej znana, jest skalą logarytmiczną mierzącą wstrząsy na podstawie amplitudy drgań. Każdy kolejny stopień oznacza 10-krotny wzrost amplitudy drgań. Nie ma górnej granicy, ale w praktyce wstrząsy o magnitudzie powyżej 9 są dość rzadko spotykane (średnio raz na 20 lat), w związku z czym w zestawieniach wyższych stopni się nie rozróżnia i podaje się wartość większą bądź równą 9. Dlatego czasem można spotkać się z błędnym stwierdzeniem, że jest to skala 9-stopniowa.

Najmniejsze wstrząsy o magnitudzie poniżej 2,0 są rejestrowane tylko przez sejsmografy. Choć ich nie czujemy, na Ziemi codziennie jest ich około 8 tys. Większość ludzi zaczyna odczuwać wstrząsy powyżej 3,0-3,5. Powyżej 5,5 mogą powodować uszkodzenia budynków.

Skala Mercallego jest 12-stopniową skalą opisową. Odpowiedni stopień, lub przedział, jest przypisywany na podstawie charakterystyki zniszczeń. Na stronie Państwowego Instytutu Geologicznego PAN jest opisana jako Europejską Skalą Makrosejsmiczną - EMS-98 (European Macroseismic Scale).

Źródła: AFP, wydarzenia.interia.pl, geekweek.interia.pl, Wikipedia