To najstarszy tunel kolejowy w Polsce. Wciąż jeżdżą nim pociągi
Mierzy niemal 750 metrów i dwa razy był odbudowany. Mimo to przez 160-letni tunel kolejowy wciąż jeżdżą pociągi. Do jego budowy użyto 20 tysięcy ton łoju wołowego.
Podróżując po Polsce, często nie zdajemy sobie sprawy z tego, ile wokół nas jest wyjątkowych zabytków techniki. Wiele osób przejeżdżając pociągiem przez tunel kolejowy w Rydułtowach, górniczym mieście położonym między Rybnikiem w Wodzisławiem Śląskim, zwraca uwagę przede wszystkim na jego długość. Turystów niezmiennie zachwyca długi moment, gdy wokół robi się ciemno. Tymczasem oprócz niezwykłego widoku (a raczej braku widoczności), warto poznać historię tej niezwykłej, liczącej 160 lat konstrukcji.
Obiekt powstał w drugiej połowie XIX wieku, a więc czasach wielkiego rozwoju przemysłu, kiedy zapotrzebowanie na węgiel nieustannie rosło. Na dalekie odległości jedynym możliwy transport to kolej, w związku z czym konieczne było poprowadzenie linii z Rydułtów do Raciborza.
Budowa tunelu trwała 3 lata i była dużym wyzwaniem dla konstruktorów m.in. ze względu na niestabilny grunt. Aby uszczelnić konstrukcję przed napływem wód gruntowych, użyto 20 tysięcy ton łoju oraz innego rodzaju tłuszczu. Udało się, tunel stoi po dziś dzień, a dziennie przejeżdża nim kilkadziesiąt składów, każdy liczący po 50 wagonów wypełnionych węglem.
Rzut okiem wystarczy, aby stwierdzić, że podczas budowy istotna była nie tylko wytrzymałość, ale także walory architektoniczne. Wejścia z obu stron ozdobione są wieżami.
Choć obiekt jest rzeczywiście solidny i przetrwał do dzisiejszych czasów, to jego fragmenty musiały być dwukrotnie odbudowane. Trzeba jednak przyznać, że w obu przypadkach przyczynił się do tego człowiek. W 1857 roku 100 metrów tunelu zawaliło się w wyniku ruchu górotworu spowodowanego eksploatacją górniczą prowadzoną pod miastem. Górnicy wówczas stanęli na wysokości zadania i nie tylko odbudowali odcinek, ale także wzmocnili. Drugie zniszczenie było zaplanowane. 1 wrześnie 1939 roku o godzinie 5.09 wysadzili tunel, aby powstrzymać nacierające wojska niemieckie. Niestety działanie nie przyniosło oczekiwanego rezultatu. Gdy Niemcy zajęli Rydułtowy, rozpoczęto (8 września) naprawę, którą ukończono dopiero w 1942 roku.
Trzeba przyznać, że tunel robi wrażenie. Władze miasta nawet chciały, aby obiekt został wpisany na listę Śląskiego Szlaku Zabytków Techniki. Nie udało się z uwagi na to, że wciąż jest eksploatowany, nie ma możliwości, aby udostępnić go do zwiedzania. A dokładniej swobodnego zwiedzania, ponieważ obecnie wejście do tunelu jest możliwe, ale trzeba je najpierw uzgodnić z PKP PLK, które są właścicielami obiektu.
