Zagadka monumentalności Notre Dame wyjaśniona
Katedra Notre Dame w czasie swojej budowy w połowie XII wieku była najwyższą budowlą, jaką dotychczas wzniesiono. Prace rekonstrukcyjne prowadzone po pożarze z 2019 roku ujawniły, jak możliwe było wybudowane tej niespełna 36-metrowej budowli.
Pożar katedry Notre Dame wyrządził w obiekcie kultu ogromne szkody. Dzięki wysiłkom licznych darczyńców odbudowa idzie do przodu i świątynia niebawem zostanie oddana w celach kultu. Prace rekonstrukcyjne prowadzone są z największą starannością, przy użyciu dawnych technik, ale to również okazja do zbadania świątyni.
Dzięki tym pracom archeolodzy mogli dokładnie przyjrzeć się zabytkowi, dzięki czemu dokonali wyjątkowego odkrycia. Okazuje się, że wysokość katedry jest w dużej mierze zasługą wykorzystania żelaza w konstrukcji.
Żelazne wzmocnienie murów
Dotychczas uważano, że metalowe łączenia, używane były dopiero podczas nowszych prac renowacyjnych, jednak obecne prace rzuciły nowe światło na początki budownictwa gotyckiego. Archeolodzy zwrócili uwagę na tysiące metalowych kotew w różnych częściach katedry, niektóre z nich pochodzą z wczesnych lat 60. XII wieku. Zastosowanie żelaznych wzmocnień murów katedry nie jest więc tak nowoczesne jak dotychczas sądzono.
Notre Dame jest teraz bez wątpienia pierwszą znaną gotycką katedrą, w której żelazo było masowo używane do wiązania kamieni jako właściwy materiał konstrukcyjny.
Inne francuskie katedry, jak np. Soisson czy Bourges również wykorzystują podobne wzmocnienia, ale powstały nieco później niż najsłynniejsza francuska katedra.
Innowacyjne i trwałe rozwiązane
― Tę metalową siatkę, zainstalowaną w pierwszych fazach budowy, należy interpretować jako nowatorskie wzmocnienie poprzecznych żeber zewnętrznego szczytu obejścia na wysokości prawie 11 m, które trzeba było utrzymać bez żadnej wewnętrznej podpory... ― piszą badacze.
Zastosowane w Notre Dame rozwiązanie okazało się na tyle skuteczne, że przez cały XIII wiek stosowali je kolejni architekci pracujący w katedrze. Widać to m.in. po różnicy w wyglądzie kotew w różnych miejscach budowli. Badacze sugerują, że drugi architekt przejął technikę od mistrza, a później przekazywał ją dalej.
— Jego mistrzowie budowniczowie postanowili zastosować formy znane od starożytności, takie kotwy były szeroko stosowane na przykład w Koloseum w Rzymie, w nowatorskiej realizacji służącej innowacyjnej architekturze — piszą archeolodzy.
Podczas prowadzonych prac badacze mają nadzieję dowiedzieć się więcej o tych wyjątkowych średniowiecznych budowniczych - jak pozyskiwali materiały i jakich technik budowy używali.
Źródło: L’Héritier M, Azéma A, Syvilay D, Delqué-Kolic E, Beck L, Guillot I, et al. (2023) Notre-Dame de Paris: The first iron lady? Archaeometallurgical study and dating of the Parisian cathedral iron reinforcements. PLoS ONE 18(3): e0280945. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0280945
